Finansowanie inwestycji leasingiem przybiera różne formy. Ze względu na podmiot udzielający finansowania, rynek dzieli je na dwie grupy: leasing bezpośredni i leasing pośredni. Ze względów podatkowych - na leasing operacyjny i leasing kapitałowy (finansowy).

W ofercie firm leasingowych poza podstawowymi rodzajami leasingu znajdują się jeszcze: leasing zwrotny, vendor leasing oraz limit leasingowy. Szczególnie skomplikowane transakcje należą do kategorii indywidualnych modeli finansowania pozabilansowego. Można też spotkać leasing dewizowy oraz, co jest nowością na polskim rynku, leasing pracowniczy.

Bezpośredni i pośredni

Z leasingiem bezpośrednim mamy do czynienia wówczas, kiedy właściciel, producent lub inwestor przedmiotu leasingu oddaje go leasingobiorcy do użytkowania.

Leasing pośredni, w Polsce spotykany najczęściej, występuje w sytuacji, kiedy między właścicielem przedmiotu leasingu a leasingobiorcą pojawia się trzecia strona - pośrednik. Pośrednik wynajmuje lub wykupuje od właściciela przedmiot leasingu i następnie oddaje go w leasing, w imieniu swoim lub właściciela.

Operacyjny a finansowy

Podstawową różnicą pomiędzy leasingiem operacyjnym a leasingiem finansowym w polskim prawie podatkowym oraz przepisach o rachunkowości jest to, która ze stron ma prawo dokonywać amortyzacji przedmiotu leasingu.

W przepisach podatkowych podstawowe parametry umów leasingu operacyjnego oraz finansowego są takie same:

• umowa zawarta jest na czas oznaczony;
• suma opłat wynikających z umowy wynosi co najmniej równowartość wartości początkowej (zwykle cena nabycia przedmiotu leasingu przez finansującego, może być to jednak również koszt wytworzenia).

W leasingu operacyjnym wymagany jest dodatkowo minimalny czas, na który musi być zawarta umowa. Jest on liczony odrębnie dla poszczególnych składników majątkowych i zależy od czasu amortyzacji, określonego w przepisach podatkowych. Jedynym istotnym rozróżnieniem między leasingiem finansowym a operacyjnym jest w zasadzie prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych przez korzystającego. Umowa leasingu finansowego musi wprost stanowić, że korzystający dokonuje odpisów amortyzacyjnych. W konsekwencji przedmiot leasingu będzie wykazany w rejestrze środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych u korzystającego.

Na gruncie przepisów o rachunkowości dodatkowo oznacza to konieczność do wykazywania przedmiotu leasingu jako aktywa strony, która dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Ujęcie przedmiotu leasingu w księgach rachunkowych (aktywa bilansu) nie musi wiązać się z wykazaniem przedmiotu leasingu w rejestrze środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonym dla celów podatkowych u leasingobiorcy. Wynika to z odmiennych zasad kwalifikacji leasingu dla celów podatkowych i rachunkowych. Ta sama umowa może być leasingiem operacyjnym dla celów podatkowych, a równocześnie leasingiem finansowym dla celów rachunkowych. Bierze się to w dużej mierze z tego, że przepisy podatkowe w zasadzie dają stronom prawo wyboru, jak mają traktować umowę o identycznych parametrach - czy jako umowę leasingu finansowego, czy operacyjnego.

Na gruncie kodeksu cywilnego podział na leasing finansowy i operacyjny nie istnieje. Elementy rozróżnienia istniejące w prawie podatkowym oraz w ustawie o rachunkowości nie mają w zasadzie znaczenia dla prawa cywilnego. Kodeks cywilny wprowadza własną definicję leasingu. Z tej perspektywy poszczególne umowy można rozpatrywać jedynie w kontekście, czy są umowami leasingu czy umowami najmu, dzierżawy, czy też umowami nienazwanymi.

Zwrotny

Przedsiębiorstwo, właściciel określonego środka trwałego, sprzedaje go firmie leasingowej, a następnie zawiera umowę, na której podstawie nadal z niego korzysta - tak wygląda leasing zwrotny. Środek trwały zmienia wtedy właściciela, ale użytkownik zostaje ten sam. W zamian użytkownik zobowiązuje się do płacenia rat leasingowych na rzecz nowego właściciela. Raty leasingowe stanowią dla niego koszt uzyskania przychodu. Korzyści z leasingu zwrotnego to:

• odzyskanie kapitału zamrożonego w środkach trwałych;
• obniżenie zobowiązań podatkowych;
• poprawa płynności finansowej.

Przedmiotem leasingu zwrotnego w teorii, poza gruntami, może być każdy składnik majątku trwałego, jakim dysponuje firma, który podlega amortyzacji. W praktyce nie spotyka się w leasingu zwrotnym wartości niematerialnych i prawnych, czyli np. oprogramowania, licencji, znaków towarowych itp. Ważnym elementem w takiej transakcji jest wycena rynkowa składnika majątku, który ma być przedmiotem umowy. Leasingodawca, udzielając leasingu zwrotnego, nie kieruje się wartością księgową. Wyceny dokonuje licencjonowany rzeczoznawca majątkowy.