Dlaczego karta strategiczna?

Zaproponowana w książce "The Balanced Scorecard" przez profesorów Roberta S. Kaplana i Dawida P. Nortona jako narzędzie realizacji strategii - Strategiczna Karta Wyników (SKW) jest propozycją metodologiczną, która eliminuje omówione wyżej niedomogi zarządzania firmą. We wstępie do polskiego wydania książki² zostały podkreślone następujące własności SKW:

• koncentruje się na strategii i jest metodą zarządzania procesem jej realizacji, w trakcie którego strategia jest dopracowywana, komunikowana i integrowana z systemem zarządzania firmą, a następnie monitorowana i weryfikowana

• wymusza mierzenie efektów działań strategicznych (zarówno w odniesieniu do aktywów materialnych, jak i niematerialnych)

• wymusza spójność w formułowaniu strategii poprzez budowanie zależności przyczynowo-skutkowych pomiędzy celami i działaniami wyrażonymi przynajmniej w czterech logicznie ze sobą powiązanych perspektywach: finansowej, klientów, procesów wewnętrznych i rozwoju

• wymusza zrównoważenie odmiennych - często nawet sprzecznych ze sobą celów firmy, np. celów finansowych z niefinansowmi, celów długoterminowych z krótkoterminowymi oraz równoważy wskaźniki mówiące o przeszłości ze wskaźnikami mówiącymi o przyszłości.

Stosowanie przez firmy list/układów mierników aktywów materialnych i niematerialnych wykorzystywanych w raportowaniu wyników nie jest niczym nowym.

SKW nie jest kolejnym układem mierzenia i raportowania wyników, jest skuteczną metodą realizacji obranej strategii i stymulowania poprawy efektywności działania firmy ery informacyjnej.

Zasadę przekuwania wizji (misji) i strategii na działalność operacyjną (cele, mierniki, cele szczegółowe i inicjatywy) zgodnie z SKW wyjaśnia rysunek 1.

Zobacz również:

• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
• Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
• International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Autorzy w omawianej książce bazując na wynikach swoich badań i wdrożeń, prezentują SKW używając zmienionych nazw identyfikujących rzeczywistą firmę. W celu zaprezentowania SKW w niniejszym artykule wykorzystano prezentowane w książce wyniki wdrażania SKW w firmie Metro Bank. Na rysunku 2 prezentowana jest strategia (wyrażona zgodnie z SKW) Metro Banku, który stanął w obliczu dwóch problemów:

• Zbyt dużej zależności od jednego produktu (od depozytów)

• Struktury kosztów powodującej nierentowność obsługi 80% klientów przy ówcześnie stopie procentowej.

Na rysunku 3 pokazano dla przykładu zależności pomiędzy miernikami SKW a inicjatywą strategiczną, którą uruchomiono, żeby usunąć rozbieżności w Metro Banku w obsadzie kluczowych dla realizacji strategii stanowisk. Tabela 1 przedstawia skrótowo cele i mierniki ujęte w karcie wyników Metro Banku, obejmującej zarówno wskaźniki przyszłości, jak i wskaźniki przeszłości.

W Polsce

W Polsce SKW cieszy się dużym zainteresowaniem, o czym świadczą: badania prowadzone przez firmę Andersen (68% badanych firm zmierza wdrożyć SKW do 2003 r.) oraz duże zainteresowanie polskich menedżerów konferencją z udziałem profesora Roberta S. Kaplana, zorganizowaną w Warszawie w 2000 i 2002 r. Pozytywne doświadczenia polskich pionierów w stosowaniu SKW (np. Zespołu Elektrociepłowni Bydgoszcz czy Górnośląskiego Zakładu Energetycznego w Gliwicach), jak i firm doradczych wspomagających zarządy we wdrażaniu tej koncepcji integracji zarządzania strategicznego z działaniami operacyjnymi stanowią infrastrukturę krajowych doświadczeń dla kolejnych przedsiębiorstw zamierzających stosować tą koncepcje u siebie.

Prezes sopockiej Akademii Zarządzania, firmy wyspecjalizowanej we wdrażaniu SKW twierdzi, "że bez względu na przyczynę zainteresowania tą metodyką - często jest nią wdrożenie odpowiedniego modułu w ramach zintegrowanego systemu informatycznego - efektem zawsze jest lepsze zrozumienie procesów kluczowych dla sukcesu całej firmy, a nie tylko jej poszczególnych jednostek organizacyjnych, w konsekwencji integracja kadry kierowniczej wokół zweryfikowanej metodą SKW strategii".

SKW to również cenna propozycja metodologiczna umożliwiająca zarządowi i kierownictwu praktyczną realizację zarządzania firmą w sposób społecznie odpowiedzialny ze zrównoważonym poszanowaniem ekonomii, ekologii i etyki w relacjach z: akcjonariuszami, klientami, partnerami w biznesie, administracją publiczną, pracownikami i ze społecznością lokalną.³ SKW umożliwia bowiem realizację niematerialnych celów i zadań, wynikających z zasad społecznie odpowiedzialnego biznesu w sposób zrównoważony z dążeniem do osiągania dobrych wyników finansowych i dążeniem do wzrostu wartości firmy. SKW nie jest metodą wyborów celów strategicznych i sposobów ich realizacji - to pozostanie domeną kierujących firmami ponoszących konsekwencje ryzyka związanego z dokonywanymi wyborami. W dobie rewolucji informacyjnej dla uzyskania przewagi konkurencyjnej nie wystarcza już wykorzystanie w zarządzaniu dodatnich efektów prawa podziału pracy (np. efektu skali) i używając języka prof. Karola Adamieckiego prawa harmonii w aspekcie doboru środków (np. koncepcji MRP II, teorii ograniczeń itp.) lub w aspekcie działania (np. PERT, JiT). Wyzwania postępu technicznego i uwarunkowania firm ery globalizacji i informacji oraz dostępne narzędzia i metodologie pozwalają zarządzającym na praktyczne wykorzystanie dla uzyskania przewagi konkurencyjnej dodatnich efektów aspektu duchowego prawa harmonii - integracji pracowników wewnątrz firmy i z ich partnerami w biznesie na gruncie norm etycznych z poszanowaniem środowiska naturalnego.⁴

<hr size="1" noshade>

1 Michael E. Porter "Porter o konkurencji" PWE Warszawa 2001r.

2 Robert S. Kaplan i Dawida P. Norton "Strategiczna Karta Wyników - Jak przełożyć strategię na działanie" PWN Warszawa 2001r.

3 Szerzej na temat promocji poszanowania ekonomii , ekologii i etyki w biznesie Iwona D. Bartczak "Praca u podstaw ekonomii i etyki" CXO 5/2002r.

4 Szerzej na temat aspektów prawa harmonii (harmonii w doborze środków, harmonii w działaniu, harmonii duchowej) Cz. Stachowiak "W obronie klasycznych wartości biznesowych" CXO 5/2002r.