Dlaczego warto korzystać?

Pomimo że project finance wymaga ciągłej kontroli ryzyka, a w razie niepowodzenia skuteczność zabezpieczeń nie jest tak wysoka jak przy tradycyjnym finansowaniu, to korzysta z niego coraz większa liczba przedsiębiorstw na świecie.

Podstawowa korzyść wynikająca z zastosowania project finance to możliwość pozyskania środków na sfinansowanie kapitałochłonnych inwestycji. Wiele przedsiębiorstw decyduje się na taki wariant pomimo wyższego kosztu finansowania. Jest on związany z wyższą premią za ryzyko, jakiej żądają pożyczkodawcy. Jednak koszt ten jest akceptowany, ponieważ próba samodzielnego zdobycia kapitału może zbyt obciążyć zdolność do spłaty zadłużenia inicjatora projektu i w konsekwencji jeszcze bardziej zwiększyć średnią cenę płaconą za kapitał. Co więcej, przy tradycyjnym modelu finansowania, ze względu na wysokie ryzyko, przedsiębiorstwo może mieć problemy z pozyskaniem jakiegokolwiek kapitału. Dodatkowo specyfika project finance determinuje długie okresy zwrotu inwestycji, w związku z czym okres spłaty długu zazwyczaj też jest dłuższy niż standardowo.

Kolejna zaleta project finance wynika z pozabilansowego charakteru tej operacji. Finansowanie projektu odbywa się poprzez powołanie odrębnej spółki, dzięki temu zadłużenie wykorzystywane do realizacji inwestycji nie wpływa na pasywa przedsiębiorstwa inicjującego projekt. Neutralna pozostaje również sfera ryzyka. Dzięki powołaniu specjalnej spółki ryzyko inicjatora zostaje odseparowane od ryzyka projektu. Wspominając o neutralności, trzeba ją rozumieć w dwóch aspektach. Po pierwsze, ryzyko inicjatora nie wpływa na bezpieczeństwo kapitałów zaangażowanych w projekt przez wierzycieli. Po drugie, ryzykowne projekty nie obniżają zdolności do zaciągania nowych długów przez inicjatora. Neutralność spółki celowej jest zbliżona do modelu przyjętego w sekurytyzacji.

Dużą zaletą jest również elastyczność spłaty zadłużenia. Każdy projekt musi zawierać prognozę spodziewanych przepływów pieniężnych. Spłata zadłużenia może być więc dostosowana do spodziewanych nadwyżek pieniężnych, Dodatkowo elastyczność ta jest również doskonałym narzędziem kształtującym politykę podatkową spółki. Obciążenia podatkowe mogą być zminimalizowane nie tylko poprzez dopasowanie spłaty transz zadłużenia, ale również poprzez duże możliwości w doborze źródeł finansowania (na przykład zastąpienie części kredytu leasingiem operacyjnym).

Sukces to nie tylko finanse

Project finance to metoda, która coraz częściej będzie wykorzystywana w finansowaniu. Szczególne zastosowanie znajdzie w finansowaniu projektów z zakresu partnerstwa publiczno-prywatnego. Realizacja projektu wymaga nie tylko odpowiedniego doboru kapitałów, ale również praktycznego zastosowania wiedzy z zakresu zarządzania projektami, organizacją i ryzykiem. Sukces warunkują odpowiednio dobrani partnerzy zaangażowani w projekt (wierzyciele, wykonawcy, eksperci, dostawcy). Muszą oni posiadać zdolność do dostrzegania biznesowych korzyści w dłuższym okresie. Trzeba pamiętać, że trwały sukces nie przychodzi szybko, a dodatkowo wymaga podjęcia ryzyka (oczywiście kontrolowanego). Jeśli partnerzy inwestycji to zaakceptują, wówczas project finance będzie rozwojowe i korzystne dla wszystkich zaangażowanych stron.

Autor jest pracownikiem Działu Skarbu w Carlsberg Polska.

<hr>

Czym jest project finance?

Jak ogólnie zaprezentowałby Pan Czytelnikom ideę project finance?

Project finance jest metodą finansowania infrastruktury publicznej i projektów przemysłowych, wykorzystującą strukturę finansowania bez regresu lub z ograniczonym regresem do udziałowców spółki projektowej, gdzie spłata kapitału dłużnego jest zabezpieczona na składnikach majątku spółki projektowej, a zwrot kapitałów własnych użytych do finansowania projektu jest uzależniony od przepływów pieniężnych generowanych przez projekt. Sukces projektu zależy od struktury finansowania, struktury prawnej i zarządzania ryzykiem w projekcie, w tym alokacji ryzyka pomiędzy uczestników projektu lub przekazania go na podmioty trzecie.

Jak powinna wyglądać struktura gwarantująca sukces?

Typowa struktura project finance uwzględnia przede wszystkim inicjatorów projektu (sponsorzy), operatora, generalnego wykonawcę, dostawcę, który często jest również sponsorem projektu. Zdarza się, że banki pożyczające kapitały do projektu również pełnią podwójną rolę, wchodzą w funkcję inwestora (sponsora) w projekcie. Ponadto nie zawsze, ale często elementem struktury jest preferowany odbiorca w oparciu o długoterminową umowę i władza koncesjonująca. Struktura taka może być nazwana typową, ale od projektu do projektu, nieczęsto zdarza się w praktyce (z wyjątkiem standardowych, skalowalnych i powtarzalnych projektów), że dwie struktury projektu powtarzają się nawet w ramach jednego sektora. Centralnym elementem typowej struktury project finance jest zawsze spółka projektowa, inaczej celowa.

Schematy struktury projektów realizowanych metodą project finance odgrywają kluczową rolę w całym przekroju życia projektu, zwłaszcza jednak na etapie predevelopment, i implikują strategię zarządzania ryzykiem. Wtedy też ta typowa struktura project finance jest rozbudowywana o innych uczestników - doradców prawnych i finansowych oraz brokerów ubezpieczeniowych, specjalizujących się w alokacji ryzyka z projektu na podmioty trzecie.

Czy project finance jest poszerzeniem tradycyjnych metod finansowania korporacji, czy też należy je postrzegać jako zupełnie nowe podejście do pozyskania środków?

Corporate finance oznacza finansowanie korporacji, z reguły spółki akcyjnej (lub spółki z o.o.), w oparciu o bilans, rachunek wyników i majątek podmiotu prawa handlowego, stanowiące podstawę do oceny zdolności kredytowej i oceny zabezpieczeń spółki. Podstawowa różnica pomiędzy project finance a corporate finance polega na tym, że w project finance finansowanie odbywa się metodą pozabilansową, czyli bez wpływu na zestawienie bilansowe i obciążenie ekspozycji kredytowej sponsora, a źródłem spłaty długu i kapitałów własnych użytych do finansowania projektu są przepływy pieniężne generowane przez projekt. Projekty realizowane metodą project finance nie mają zazwyczaj żadnej historii, a spółka celowa (SPV) jest spółką typu start-up często jeszcze bez bilansu otwarcia.