Zarządzanie przez wartości
-
- Simon L. Dolan,
-
- Bonnie A. Richley,
-
- Salvador Garcia,
-
- Tony Lingham,
- 23.09.2008
MBV i zmiana światopoglądu
Jak wynika z badań, od lat 1970. do końca XX wieku system wartości ludzi pracujących był raczej tradycyjny. Wierzono, że "najważniejsze jest skuteczne zarządzanie" i "należy delegować obowiązki". Produktywność, podejmowanie decyzji i pracowanie nad nimi, branie odpowiedzialności za działania, traktowanie ludzi z szacunkiem, posiadanie kompetencji i zaufania do przyjęcia odpowiedniej roli - to były kluczowe składniki.
Jednak nowe opracowanie o wartościach organizacyjnych sugeruje, że większość ludzi w miejscu pracy nie postrzega już świata firmowego tak jak dawniej. W skrócie, doświadczyliśmy zmiany paradygmatu. Dzisiaj ludzie czują się bardziej zdolni do "zrobienia czegokolwiek chcą" i "w jakikolwiek sposób chcą to zrobić". Od lat 1990. istotność kontroli wartości (ekonomiczno-pragmatycznych) spadła, podczas gdy istotność wartości etycznych znacząco wzrosła. Co więcej, wśród specjalistów, a zwłaszcza w rosnącym sektorze usług, widoczny jest większy nacisk na wartości związane z rozwojem i emocjami. Osoby w tych sektorach są świadome popytu na ich umiejętności eksperckie i przywiązują dużą wagę do autonomii, kreatywności i zaufania. Chcą pracować jedynie w firmach, w których te warunki są spełnione. Zaufanie, bardziej niż kontrola, staje się coraz ważniejszą wartością w miejscu pracy.
Zobacz również:
- GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
- Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
- International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO
Ludzie nie chcą już odkładać na jakąś odległą przyszłość marzeń o pracy wykonywanej z pasją. Wartości związane z emocjami i rozwojem są krytycznymi elementami przyciągania i zatrzymywania specjalistów najwyższej klasy. Pracownicy są dziś lepiej wykształceni, bardziej mobilni i wymagają natychmiastowej satysfakcji "tu i teraz". Ciężar spoczywa na menedżerach i organizacjach, muszą rozwinąć kulturę, która jest w stanie sprostać tym wymaganiom. Firmy muszą teraz zarządzać i utrzymywać talenty, mierząc te ostatnie nie tylko w kategoriach działań gwiazdorskich, ale także zgodności z wartościami.
Jednocześnie firmy są poddawane presji ze strony interesariuszy (rządu, związków zawodowych, pracowników, klientów i udziałowców), muszą manifestować i ćwiczyć etyczną i finansową odpowiedzialność. Corporate governance to ostatnio gorący temat na świecie, a firmy walczą, aby znaleźć formułę usatysfakcjonowania interesariuszy, którzy wymagają etycznej kultury organizacyjnej. Inny krytyczny wskaźnik zmiany to fakt, że ludzka godność stała się najważniejszą wartością w wymiarze etycznym.
Uwagi dla menedżerów XXI wieku
Aby zaimplementować MBV, najważniejsze jest, aby liderzy postępowali zgodnie z głoszonym systemem wartości. Ich działania muszą zgadzać się z głoszonymi hasłami na krótką i na dłuższą metę. Ta koncepcja może wydawać się po prostu zdroworozsądkowa, jednak jak często mamy okazję widzieć ją działającą w życiu?
Wartości motywują ludzi. Dla większości, są jednak nieuświadomionymi motywatorami. W organizacjach odnoszących sukcesy każdy jest świadomy swoich osobistych wartości i ich relacji z firmowym systemem wartości. W tych przypadkach wartości są motywatorem uświadomionym, ponieważ istnieje zgodność między jednostką i organizacją. Menedżerowie, którzy wciąż działają przy założeniu, że ludzie wyznają te same wartości co w XX wieku, nie będą tak skuteczni w motywowaniu pracowników. Dlatego właśnie koncepcja zarządzania przez wartości wydaje się szybciej przyjmować w firmach działających w gospodarkach rozwijających się niż w tych uznawanych za "rozwinięte".
Aby funkcjonować efektywnie w niepewnych środowiskach, menedżerowie muszą być w stanie zidentyfikować dziwne atraktory (system wartości) ich organizacji. Muszą być w stanie przekazać komunikat o tym systemie wartości wewnętrznym i zewnętrznym interesariuszom, pokazując rolę, którą wartości odgrywają w osiąganiu wspólnych celów. W końcu muszą być w stanie dopasować organizacyjną strukturę i procesy do systemu wartości. Jeśli mogą to zrobić, z pewnością odnajdą się w erze zarządzania przez wartości.
Współcześni menedżerowie stają w obliczu coraz większych wymagań związanych z zawodową odpowiedzialnością, jakością i obsługą klienta. Gdy organizacja staje się bardziej globalna, płaska, sieciowa, zróżnicowana i elastyczna, menedżerowie muszą uświadomić sobie, jak ważne jest zrozumienie i zarządzanie przez wartości w ramach zespołów, działów i w całej organizacji. Środowisko biznesowe jest coraz bardziej nieprzewidywalne i zmienne, menedżerowie muszą być w stanie zmierzyć się z ciągłym i rosnącym skomplikowaniem w firmie i poza nią. Dawniej menedżerowie podejmowali decyzje i osiągali cele, koncentrując się na marketingu i informacjach finansowych ściśle związanych z daną branżą. Dzisiaj nie postrzegają się już jako ludzi po prostu "pracujących" w ramach struktur lub luźnych systemów, ale raczej jako charyzmatycznych "twórców znaczenia".W przeszłości postęp jakiegokolwiek bytu (osoby, organizacji, społeczeństwa) był pierwotnie determinowany przez jego zdolność do stania się większym, bogatszym czy szybszym. Na dzisiejszej globalnej arenie i w obliczu skandali korporacyjnych, wojen i klęsk żywiołowych, postęp i sukces są mierzone nie tylko przez zdolność do zarządzania większą złożonością, ale także przez to, co jest kwintesencją naszego człowieczeństwa: nasze wartości. Liderzy muszą rozwinąć zdolność zarządzania złożonością, a to zawiera w sobie podstawowe wartości na poziomie organizacyjnym i indywidualnym. Ta ewolucja jest konsekwencją powstania w ostatnich dekadach czterech trendów organizacyjnych, które firmy musiały zaakceptować, aby utrzymać konkurencyjność, a z których każdy zwiększył stopień skomplikowania i niepewność w organizacji. Są to:
- potrzeba polepszania jakości i zorientowania na klienta;
- potrzeba zawodowej autonomii i odpowiedzialności;
- potrzeba ewolucji z "szefów" w "liderów";
- potrzeba bardziej płaskiej i zwinnej struktury organizacyjnej.
Simon L. Dolan jest profesorem Wydziału Zarządzania Zasobami Ludzkimi w ESADE Business School w Barcelonie.
Tony Lingham i Bonnie A. Richley są związani z Cases Western Reserve University.
Salvador Garcia jest profesorem Uniwersytetu w Barcelonie.
Skróty w tekście pochodzą od redakcji CEO.
Opracowanie: Wanda Żółcińska.
Tekst "Managing by Values" pochodzi z European Business Forum, nr 32, lato 2008.
EBF jest kwartalnikiem dla menedżerów, ukazuje się od 2000 r. Wydawcą pisma jest CEMS (Community of European Management Schools and International Companies). EBF jest czytany przez 30 tys. przedstawicieli kadry menedżerskiej na całym świecie. EBF nie jest ani pismem akademickim, ani magazynem newsowym ze świata biznesu. Jest niezależną publikacją, której ambicję stanowi artykulacja europejskiego głosu w międzynarodowej debacie na temat zarządzania, zaprezentowanie audytorium złożonemu z przedstawicieli kadry menedżerskiej różnych inspirujących opinii, łączenie praktyki zarządzania z akademickimi zasadami.
