Fundusze funduszy

Jednak strategie stosowane przez zarządzających funduszami hedgingowymi dla celów spekulacyjnych są często obarczone znacznym ryzykiem. Jak je niwelować?

Istotą konstrukcji portfela aktywów jest dywersyfikacja aktywów wchodzących w jego skład. W efekcie strata poniesiona w jednej strategii zostaje skompensowana zyskiem w innej. Dywersyfikacja portfela aktywów ogranicza jego zmienność. Jednak poprawne konstruowanie zdywersyfikowanego portfela zawierającego udziały w kilku funduszach hedgingowych jest niezwykle trudne. Pojawia się bowiem konieczność dokonywania analizy wyników finansowych wielu funduszy, o różnych strategiach i lokalizacji, stosowanych barierach wejścia i wyjścia, wreszcie - bariera ich dostępności. Rozwiązanie przynosi inwestycja w fundusze, których aktywami są inne fundusze, w "fundusze funduszy" (umbrella).

Konstrukcja portfela "funduszu funduszy" nie sprowadza się tylko do matematycznej alokacji aktywów na pewną liczbę pojedynczych funduszy. Nowoczesne metody dywersyfikacji są oparte na modelu Markowitza. Dobór aktywów odbywa się z uwzględnieniem takich czynników, jak: stopa zwrotu, ryzyko mierzone zmiennością stóp zwrotu oraz współczynniki korelacji między poszczególnymi aktywami. Im niższa korelacja wyników składników portfela, tym korzyści z dywersyfikacji wyższe, bez znaczącego wpływu na jego stopę zwrotu. Praktyka pokazała również, że spadek zmienności portfela (ryzyka) jest najbardziej widoczny w zakresie do 10-15 składników. Przy większej liczbie składników spadek ryzyka jest coraz mniej znaczący. Fundusze wchodzące w skład umbrelli mogą różnić się stosowanymi przez siebie strategiami inwestycyjnymi, sektorami działalności, wielkością aktywów czy pochodzeniem geograficznym.

Bezpośrednie i pośrednie zalety inwestycji w "fundusze funduszy" hedgingowych są następujące: redukcja ryzyka związanego z inwestycją w pojedynczy fundusz, możliwość inwestowania w różnej klasy aktywa, dostęp do inwestowania na różnych rynkach, dostęp do różnych strategii inwestycyjnych, korzystanie z wiedzy i doświadczenia wielu zarządzających, eliminacja konieczności przeprowadzania kosztownych analiz, dostęp do szerszego spektrum wiodących funduszy, które mogą być trudno dostępne z powodu wysokich barier lub lokalizacji. Te korzyści można osiągnąć przy nakładach inwestycyjnych, takich jak w przypadku pojedynczego funduszu, ale prowizje pobierane przez te fundusze są wyższe, co wynika z dwustopniowej struktury zarządzania.

Nadzór i regulacje

Dynamiczny rozwój oraz międzynarodowy charakter funduszy hedgingowych przy braku odrębnych uregulowań stanowią duże wyzwanie dla instytucji nadzorujących rynki finansowe. Do argumentów przemawiających za wprowadzeniem takich regulacji należy konieczność zapewnienia stabilności rynków, bezpieczeństwa inwestorów, przestrzegania standardów uczciwej praktyki oraz integracji systemów finansowych. Choć fundusze hedgingowe są często kojarzone z negatywnymi zdarzeniami na rynku - obarczono je znaczną częścią winy za wzrost ceny ropy - widzieć trzeba również ich korzystny wpływ na system finansowy: udział w ujawnianiu cen, zwiększaniu płynności rynku, dywersyfikacji i finansowej integracji. Mimo że fundusze hedgingowe i związane z nimi produkty są dostępne dla inwestorów detalicznych, pod znakiem zapytania stoi zasięg, do jakiego powinny być rozwijane jako alternatywna inwestycyjna dla gospodarstw domowych.

W Unii Europejskiej nie ma odrębnych regulacji dla funduszy hedgingowych. Natomiast działalność funduszy powierniczych podlega prawu dotyczącemu instytucji zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (Undertakings for Collective Investment in Transferable Securities, UCITS). Regulacje Komisji Europejskiej dotyczące tych podmiotów są oparte na dyrektywach określanych mianem "UCITS III" (dyrektywy 2001/107/EC i 2001/108/EC). Dotyczą one funduszy inwestycyjnych korzystających z europejskiego paszportu i skierowanych do inwestorów detalicznych. Ryzyko inwestorów ograniczają precyzyjne przepisy dotyczące polityki inwestycyjnej, wymogów kapitałowych, przechowywania aktywów i niezależnego depozytariusza. W UCITS III wprowadzono jednak pewne złagodzenia polityki inwestycyjnej w stosunku do wcześniejszych przepisów. Na przykład dopuszcza się większy udział instrumentów pochodnych i lewarowania. Istnieją więc przesłanki, aby dostosować obecne regulacje europejskie, w szczególności przepisy UCITS, do natury funduszy hedgingowych.

Nie czekając na decyzje Brukseli, Luksemburg, Niemcy, Francja Włochy, Irlandia i Hiszpania wprowadziły własne regulacje dotyczące funkcjonowania funduszy hedgingowych oraz "funduszy funduszy" hedgingowych. Przykładem mogą być przepisy dotyczące instytucji stosujących alternatywne formy inwestowania, zawarte w rozporządzeniu 2002/80 luksemburskiego organu nadzoru nad rynkiem usług finansowych (CSSF). Fundusze hedgingowe w Luksemburgu mogą przyjmować różne formy prawne - jako fundusze z kapitałem zmiennym lub z kapitałem stałym lub fundusze obejmujące pulę aktywów kierowaną przez firmę zarządzającą z siedzibą w Luksemburgu.

W USA SEC (organ nadzoru nad rynkiem kapitałowym) wprowadził w tym roku regulacje nakładające obowiązek rejestracji osób zarządzających funduszami hedgingowymi. Będą one podlegały przepisom Investment Advisors Act na równi ze wszystkimi zarządzającymi aktywami. Korzyści wynikające z rejestracji to: kontrola i weryfikacja wiedzy zarządzających, możliwość zbierania przez SEC informacji o działalności zarządzających, nałożenie na zarządzających obowiązku udostępniania inwestorom informacji dotyczących konfliktów interesów, określenie minimalnej wartości inwestycji bezpośredniej, od której zarządzający ma prawo pobierać prowizję od zysku.

Coraz częściej słyszy się, że regulacja działalności funduszy hedgingowych winna być wprowadzona na poziomie międzynarodowym ze względu na ich globalny charakter. Można się spodziewać, że wzrost sektora wymusi na nim zmiany, szczególnie w zakresie przejrzystości, raportowania, złagodzenia barier wejścia/wyjścia i dystrybucji.

Rynek funduszy hedgingowych w Polsce znajduje się we wczesnej fazie rozwoju. Niedawno rozpoczęły działalność trzy fundusze nadzorowane przez KPWiG. Za wcześnie, by oceniać ich działalność.