Uzdrawianie przez sekurytyzację

Sekurytyzacja to nowatorskie źródło finansowania. Pozwala na pozyskanie kapitału w oparciu o wyodrębnione aktywa bez wzrostu ryzyka kredytowego. Jest to najszybciej rozwijający się segment wielu rynków kapitałowych, szczególnie amerykańskiego i zachodnioeuropejskiego.

Sekurytyzacja to nowatorskie źródło finansowania. Pozwala na pozyskanie kapitału w oparciu o wyodrębnione aktywa bez wzrostu ryzyka kredytowego. Jest to najszybciej rozwijający się segment wielu rynków kapitałowych, szczególnie amerykańskiego i zachodnioeuropejskiego.

Uzdrawianie przez sekurytyzację

Schemat transakcji sekurazycacyjnej

Sekurytyzacja może mieć zastosowanie w wielu sektorach gospodarki, w bankowości, ubezpieczeniach, usługach i handlu. Przedmiotem sekurytyzacji mogą być wierzytelności wynikające z kredytów hipotecznych, konsumpcyjnych, samochodowych, kart kredytowych, umów leasingowych, transakcji handlowych, faktur za usługi telekomunikacyjne czy należności z tytułu refundacji leków przez NFZ. Sekurytyzacji można poddać także przyszłe należności. Sekurytyzować można praktycznie każdą należność, czego przykładem jest przeprowadzenie takiej operacji dla opłat lotniskowych w Rzymie. Czy zawsze jest to wskazane, pokaże rachunek korzyści i kosztów.

Sekurytyzacja to jedna z metod zarządzania aktywami.

Do motywów sekurytyzacji należą:

  • stworzenie nowego, konkurencyjnego kosztowo źródła finansowania rozwoju przedsiębiorstwa;
  • transfer ryzyka kredytowego;
  • dywersyfikacja źródeł finansowania;
  • poprawa adekwatności kapitałowej;
  • uniknięcie windykacji sądowych wobec niesolidnych dłużników - ich skuteczność jest zazwyczaj niska, a prowadzenie wymaga znacznych nakładów finansowych i absorbuje wielu pracowników, w tym także zarząd firmy.

Sekurytyzacja jest przydatna dla instytucji finansowych, które podlegają zaostrzonym wymogom kapitałowym, stosują wiele wskaźników świadczących o adekwatności kapitałowej. Stąd instytucje te są zobligowane do utrzymania ustalonej ustawowo struktury bilansu i wskaźników. Sekurytyzacja pozwala bankom uniknąć tworzenia dodatkowych rezerw, wynikających z ryzyka części aktywów bilansu.

Jak to się robi?

Inicjatorem transakcji (ang. originator) jest najczęściej pierwotny właściciel należności, dokonujący wyodrębnienia z aktywów jednej lub wielu pul jednorodnych wierzytelności, a następnie ich transferu do podmiotu trzeciego. Przeniesienie wierzytelności od inicjatora do innego podmiotu może nastąpić w drodze cesji lub subpartycypacji.

Cesja, czyli transfer aktywów, jest umową, na której mocy inicjator będący cedentem przenosi w drodze przelewu na drugi podmiot (cesjonariusz) swoje wierzytelności (true sale). W tym przypadku następuje oddzielenie ryzyka inicjatora od ryzyka aktywów bazowych. Cesja nie wymaga zgody dłużnika. Dłużnik jest tyko powiadamiany o cesji, choć nie jest to regułą (cesja cicha).

Subpartycypacja jest umową, w której inicjator zobowiązuje się do przekazania świadczeń z puli wierzytelności do drugiego podmiotu, który nabywa prawo do części lub całości pożytków z tytułu wierzytelności, ale inicjator pozostaje nadal właścicielem portfela aktywów. Ryzyko braku spłaty wierzytelności przechodzi na podmiot przejmujący. Inicjator nie może usunąć takich należności z aktywów, ponieważ subpartycypacja nie rodzi skutków sprzedaży. Taka transakcja nie dostarcza inicjatorowi środków pieniężnych, lecz służy wytransferowaniu ryzyka kredytowego oraz wypełnieniu wymogów prawnych w zakresie adekwatności kapitałowej, co jest przydatne zwłaszcza w przypadku kredytów bankowych. Ponadto nie powoduje to utraty zaufania do banku wśród klientów i nie narusza tajemnicy bankowej.

Przeniesienie wierzytelności może nastąpić w drodze nowacji, która, zgodnie z polskim prawem, polega na umownej zmianie podstawy świadczenia. W tym przypadku jest wymagana zgoda dłużnika, który staje się stroną umowy. Metoda ta w naszym kraju nie jest popularna.

Podmiotem, na którego rzecz następuje transfer wierzytelności oraz praw z nich wynikających, może być specjalnie w tym celu utworzona spółka celowa, inaczej - spółka specjalnego przeznaczenia (ang. Special Purpose Vehicle, SPV) lub fundusz sekurytyzacyjny utworzony na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych. Spółka celowa jest spółką kapitałową emitującą dłużne papiery wartościowe (podmiot emisyjny) w celu pozyskania środków na nabycie wierzytelności od inicjatora. Emisja może być zrealizowana również w ramach programu obejmującego wiele transz. Zabezpieczeniem takiej emisji są sekurytyzowane wierzytelności. W Polsce są to obligacje, emitowane na podstawie znowelizowanej w 2000 r. ustawy o obligacjach. W innych krajach występuje wiele papierów emitowanych w oparciu o aktywa (ang. Asset Backed Securities, ABS). W przypadku sekurytyzacyjnych funduszy inwestycyjnych funkcjonujących na polskim rynku źródłem pozyskania środków są emisje certyfikatów inwestycyjnych dokonywane na podstawie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz ustawy o ofercie publicznej.

Po zawarciu transakcji sekurytyzacyjnej problem egzekucji wierzytelności spoczywa na spółce specjalnego przeznaczenia lub na funduszu. Podmioty te mogą ściągać wierzytelności samodzielnie lub dokonać cesji albo sprzedać je wyspecjalizowanym firmom windykacyjnym. Wierzytelność, niczym papier wartościowy, może zmienić wielokrotnie właściciela czy też być przedmiotem zastawu lub transakcji kompensującej. W rezultacie każda taka wierzytelność zaczyna żyć swoim życiem.

Sekurytyzacja istniejących należności pozwala na udrożnienie przepływów finansowych. Dzięki niej zostają uwolnione środki, które można zainwestować w działalność podstawową przedsiębiorstwa lub wykorzystać do spłaty zadłużenia. Sekurytyzacja daje przedsiębiorstwu szansę na złapanie oddechu i umożliwia prowadzenie działalności w węższym zakresie. Sprawia też, że nie pogarszają się stosunki z dostawcami i klientami i wiarygodność przedsiębiorstwa nie ulega obniżeniu. Pozwala to na przeprowadzenie niezbędnej restrukturyzacji, a także na uniknięcie bankructwa.

Z udziałem funduszy inwestycyjnych

Fundusze sekurytyzacyjne mogą tworzyć Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych. Zgodę na utworzenie takiego funduszu wydaje Komisja Nadzoru Finansowego. Fundusz sekurytyzacyjny może być utworzony jako fundusz zamknięty, dokonujący emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. Certyfikaty inwestycyjne są udziałowymi papierami wartościowymi i mogą być notowane na rynku regulowanym, na przykład na Giełdzie Papierów Wartościowych.

Istnieją dwie formy funduszy sekurytyzacyjnych: standaryzowany fundusz sekurytyzacyjny i niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny. Podstawowym celem działalności tych funduszy jest lokowanie środków w określone pule wierzytelności, które zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych są wyodrębnionymi przez inicjatora sekurytyzacji zestawieniami jednolitych rodzajowo wierzytelności, przynoszących regularny dopływ kapitału. W przypadku kredytów bankowych są to raty kredytowo-odsetkowe. Szczegółowe kryteria, jakie muszą spełniać wierzytelności nabywane przez fundusz, są określone w statucie funduszu, z którym każdy inwestor powinien się dokładnie zapoznać, aby określić ryzyko inwestycyjne.

Standaryzowany fundusz sekurytyzacyjny jest funduszem parasolowym z wydzielonymi subfunduszami, w których portfelach winno znajdować się co najmniej 75% jednej puli wierzytelności lub praw do wszystkich świadczeń otrzymywanych przez inicjatora sekurytyzacji z tytułu tej puli wierzytelności. Nabywcami certyfikatów funduszu standaryzowanego, a więc jego uczestnikami, mogą być osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, a także osoby fizyczne.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200