Trucizna w biznesie

Niektórzy liderzy są tak szkodliwi, że mogą zatruć firmę. Oto jak ich namierzyć i co można z nimi zrobić.

Niektórzy liderzy są tak szkodliwi, że mogą zatruć firmę. Oto jak ich namierzyć i co można z nimi zrobić.

Praca z niektórymi liderami jest tak bolesna jak zażycie trucizny. Ich zachowanie jest na tyle złe, że może być toksyczne dla firm, w których pracują. Znasz ten typ: bardziej despota niż lider, szczuje przeciwko sobie pracowników i paraliżuje firmę strachem.

Zobacz również:

  • GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
  • Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
  • International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

W którymś momencie w swojej karierze mogłeś natrafić na takiego lidera, a może widzisz takich w swojej firmie (mam nadzieje, że nie jesteś jednym z nich). Oto jak go namierzyć, ochronić zespół i siebie przed jego jadem oraz jak stłumić problem w zarodku.

Charakterystyczne znaki toksycznego szefa

Toksyczni liderzy mają pewne wspólne cechy. Często są sztywno przywiązani do wyidealizowanego celu. Przeciwników ich wizji traktują jak zdrajców. Jesteś albo z nimi, całkowicie i bez żadnych wątpliwości, albo przeciwko nim.

Trujący lider jest arogancki, ponieważ uważa, że zawsze ma rację, a porad szuka u tych, którzy mu przytakują. Tylko wybrańcy i nikt inny dostają informacje, więc nie ma dyskusji na temat wykonywania pracy.

Surowa kara jest szybko wyznaczana przez takiego lidera dla osób, które niewystarczająco zgadzają się z jego decyzjami. Traktuje pracowników chłodno, nawet okrutnie. Przyporządkowuje winę niezależnie od odpowiedzialności, a sukcesy są zawsze jego. Raz miałam takiego szefa i on podał mi nową definicję współdzielonego ryzyka: jeśli coś zrobiłam dobrze, on odbierał laury, a jeśli coś zrobiłam źle, dostawałam karę. Bolesne, jednak pozwoliło mi się dużo nauczyć w czasie jego krótkiej kariery. Był moim pierwszym negatywnym wzorcem. Szczęśliwie ja mogłam pójść do przodu, a on opuścił firmę.

Próby odpowiedzi na pytanie o przyczyny takiego zachowania liderów będą czystymi spekulacjami. Niektórzy przypisują to chciwości, pragnę nie tylko pieniędzy, ale władzy i uznania. Niekompetencja również może napędzać takie zachowanie - toksyczni liderzy nie chcą, aby została odkryta ich ignorancja.

Koszty toksycznego przywództwa

Trujący liderzy odsysają siłę w swoich firmach. Wymagają bezwzględnego oddania, wywołując u pracowników strach przed zrobieniem czegoś, co zostanie uznane przez szefa za nieodpowiednie. W takiej niehumanitarnej atmosferze lider może doprowadzić do paraliżu organizacji. Pracownicy przestaną myśleć twórczo, spadnie ich produktywność, a cele nie zostaną osiągnięte. W ekstremalnych przypadkach pracownicy, chcąc zadowolić swojego lidera i utrzymać posady, zaczną postępować nieetycznie, co może doprowadzić do korupcji.

Ktoś może spytać, dlaczego toleruje się takie zachowanie. Po pierwsze, zdarza się, że toksyczne cechy ukryte są pod maską charyzmy. Toksyczni przywódcy to aktorzy grający wymyśloną przez siebie rolę w celu zdobycia własnych celów. Po drugie, w wielu firmach cele biznesowe stają ponad niedoskonałościami pracowników.

W jednej z firm, w których pracowałam, menedżer nieustannie tyranizował załogę, ale był czarujący dla przełożonych. Nawet po tym, jak szefowie dostrzegli jego sposób pracy, nic nie zrobili, ponieważ zawsze osiągał wyznaczane przez nich cele. Dopiero po tym, jak nie udało mu się zrealizować kolejnego zadania, bo pracownicy się zbuntowali, poniósł konsekwencje. Nie został zwolniony. Zamiast tego zaczął pracować z trenerem i diametralnie zmienił swoje nastawienie. Wnioski pozwalają sugerować, że toksyczni liderzy są zachęcani przez organizacje, które interesują się wyłącznie rezultatami, a nie sposobami, w jaki zostały one osiągnięte.

Poradnik przetrwania

Jeśli spotkasz toksycznego lidera (niezależnie od tego, czy jest twoim szefem, czy nie), możesz przetrwać. Ale będziesz do tego potrzebować strategii.

Po pierwsze, musisz podjąć decyzję, czy zostać, czy odejść. Sytuacja osobista może wymusić pozostanie. Jeśli w firmie liderzy często się zmieniają, możesz po prostu przeczekać. Być może umiejętności i reputacja pozwolą ci uodpornić się na ataki szefa.

Gdy podejmiesz decyzję o pozostaniu, musisz zastanowić się, czy lepiej będzie poddawać się woli toksycznego lidera, czy też wybrać drogę konfrontacji. Próby dawania rad takiemu szefowi zadziałają tylko wtedy, gdy należysz do odpowiedniej grupy i gdy on zdecyduje, że chce tych rad słuchać. W innym przypadku może cię od tej grupy odciąć. Łączenie sił z innymi współpracownikami niesie to samo ryzyko. Tylko od ciebie zależy, jak daleko chcesz się posunąć. Jeśli zdecydujesz się na otwartą walkę, musisz mieć pewność, że masz w ręku dobre argumenty, wybierz odpowiedni czas oraz miejsce na konfrontację i postępuj zgodnie z opracowanym wcześniej planem przedstawienia problemów.

W tym czasie spróbuj znaleźć wsparcie innych członków zarządu firmy - najlepiej zacieśniając z nimi znajomości. Podejmij działania, które zapewnią ci niezależność. Nigdy nie popieraj bezwzględnych zachowań. Poza pracą spróbuj zająć się działaniami podnoszącymi wiarę w siebie.

Cokolwiek robisz, osłaniaj swoich ludzi przed toksycznym liderem. Broń ich przed uderzeniami, które przychodzą z góry. Raz widziałam menedżera, który siedział cicho, podczas gdy członek jego zespołu był atakowany oburzającymi pytaniami podczas prezentacji. Jak dużym tchórzem trzeba być, żeby w takiej sytuacji nie wstać i nie bronić swojego pracownika przed nieuzasadnioną krytyką? Obawa przed konsekwencjami może wywoływać ochotę uniknięcia tej odpowiedzialności, ale dobrzy liderzy nie opuszczają swoich pracowników. Niech integracja i odwaga prowadzą cię do szlachetnych posunięć.

Uzdrawianie przyszłego pokolenia

Toksyczni liderzy nie są tacy od urodzenia - są kształtowani przez doświadczenie. Możesz ich rozpoznać po następujących objawach:

Egoizm

Pracownik chętnie krzywdzi innych, chcąc wypracować sobie pozycję.

Mesjanistyczne wizje

Wizja pracownika wydaje się niemożliwa do osiągnięcia lub podejmuje on niewłaściwe działania i nie przyjmuje dobrych rad, walcząc w szlachetnym celu.

Arogancja

Okazuje innym pogardę.

Przenoszenie winy

Byłam świadkiem, gdy jeden z menedżerów dla osiągnięcia wyznaczonego zadania narzucił strategię "niebrania jeńców", a następnie wyparł się taktyki, którą sam wymusił na pracownicy, pozostawiając ją samą z naruszoną reputacją.

Przekieruj takich liderów, jasno oświadczając, jakie masz oczekiwania związane z zachowaniem. Znajdź przyczyny niskiego morale. Upewnij się, że raporty wydajności dokumentują toksyczne zachowania; sprawdź, że osoby źle traktujące innych mają świadomość, iż to może obrócić się przeciwko ich karierom w firmie. Wyszukuj i promuj liderów, którzy takich zachowań nie przejawiają.

Bądź inny. Większość liderów nie jest ani złych, ani dobrych. Wyszukaj swoje słabości i walcz z nimi. Bądź otwarty na porady i sugestie. Pokazuj, że jesteś częścią grupy. Osiągnięcia toksycznych liderów są przeważnie krótkotrwałe. Unikanie toksycznych zachowań i ochrona przed nimi powinny poprowadzić ciebie i twoich pracowników do sukcesu.

Tłumaczył: Piotr Grzegorzewski, na podstawie amerykańskiego wydania CIO z 15.04.2006.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200