Asymetryczni kupcy

Niezależnie od obowiązujących w teorii ekonomii trendów, sprzedawcy zawsze poszukują najwyższej możliwej ceny sprzedaży, a kupujący mają cel dokładnie odwrotny, przy czym obie strony mają różny poziom wiedzy na temat całkowitej wartości transakcji. Dlatego końcowy wynik może nie być efektywny dla gospodarki rozumianej jako całość. "Mechanism design theory" stara się zidentyfikować te przeszkody i uniknąć ich tam, gdzie jest to możliwe. Działanie tej teorii najłatwiej można zaobserwować na aukcjach, zwłaszcza na tzw. aukcjach podwójnych, w których sprzedający także zmienia wysokość swojej oferty.

Luka informacyjna znana jest w ekonomii jako "asymetria informacji" i stała się jednym z najintensywniej badanych aspektów dyscypliny. George Akerlof i Joseph Stiglitz także otrzymali Nagrodę Nobla za prace z tej dziedziny.

Zobacz również:

• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
• Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
• International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Czym wyróżnia się teoria nagrodzona w tym roku? Pozwala ona odróżnić sytuacje, w których rynki funkcjonują dobrze, od sytuacji, w których rynki funkcjonują źle - stwierdzili przedstawiciele Szwedzkiej Akademii Nauk w Sztokholmie. "Pomogła ona określić ekonomistom skuteczne mechanizmy rynkowe, schematy regulacji i procedury wyborów. Dziś ‘mechanism design theory' odgrywa główną rolę w wielu dziedzinach ekonomii oraz w naukach politycznych". Teoria ma znacznie także w naukach społecznych, przydaje się w projektowaniu systemów aukcyjnych i podatkowych.

Aukcja doskonała

To ostatnie zagadnienie od lat interesowało Erica Maskina. W latach 70. zajmował się implementacją teorii, która miała dać odpowiedź na pytanie, w jaki sposób można wyznaczyć proceduralne reguły zapewniające, że społeczeństwo dokona najlepszego wyboru z danego zbioru możliwości. Od tego czasu powstały bardzo liczne prace na ten temat.

Na początku lat 80. Maskin zaczął współpracę z J. Rileyem nad zagadnieniem "optymalnych aukcji", próbując odpowiedzieć na pytanie, jaki rodzaj aukcji czy procedur sprzedaży, przynosi największe przychody. W latach 90. doradzał włoskiemu Bankowi Centralnemu przy tworzeniu systemu do księgowania obligacji skarbowych.

Zajmował się także teorią gier. W jednej z prac scharakteryzował zakres możliwych zachowań, które mogą być oczekiwane w powtarzanych grach. Ta praca była namiętnie wykorzystywana przez badaczy organizacji przemysłowych, finansów, rozwoju i innych dziedzin ekonomicznych i politycznych. Maskin zajmował się także badaniami nad metodami głosowania, które w najlepszy sposób promowałyby wartości demokratyczne. "Teoria gier zrewolucjonizowała wiele dziedzin, myślę, że ekonomia jest najbardziej klarowną z nich" - stwierdził.

Gry polityczne

Trzeci noblista, Roger Myerson, interesował się dziedziną mniej klarowną niż ekonomia - naukami społecznymi i politycznymi. Jest autorem licznych prac i programów komputerowych zajmujących się tym zagadnieniem postrzeganym przez pryzmat teorii gier. Najbardziej znany jest jako jeden z autorów ważnego prawa obowiązującego w "mechanism design theory", Myerson-Satterthwaite, które określa, że jedna ze stron transakcji poniesie pewnego rodzaju stratę, gdy dwie strony handlują dobrem, o którym obie mają ukryte i różne informacje. Teoria definiuje instytucje jako gry bez możliwości kooperacji i porównuje różne instytucje w warunkach równowagi wyników w tych grach. Pozwala to ekonomistom oraz specjalistom nauk społecznych na analizowanie działania instytucji w relacji do teoretycznego modelu optymalnego. Dzięki teorii powstało wiele ważnych analiz, które mają wpływ na politykę gospodarczą i rynki.

W teorii gier Myerson wprowadził wyciąg z koncepcji równowagi Nasha, zwanej "proper equilibrium". Zajmował się wprowadzaniem narzędzia teorii gier do nauk politycznych, aby badać i porównywać systemy wyborcze. Opracował także oprogramowanie do sprawdzania formuł oraz do symulacji i analiz decyzji.

Szersze spojrzenie

Analizowanie transakcji za pomocą "mechanism design theory" można uznać za badania mikroekonomiczne. Hurwicza interesuje jednak także to, w jaki sposób można poznać świat zjawisk gospodarczych, używając narzędzi matematycznych. W jego pracach częste są rozważania nad wartością wykształcenia ekonomicznego i wartością osiągnięć ekonomii jako nauki. Leonid Hurwicz świetnie mówi po polsku, interesuje się sytuacją swojego ojczystego kraju i całego regionu. W latach 90. pasjonował się "ekonomiką instytucjonalną", obserwował przemiany zachodzące w Europie Środkowo-Wschodniej, a niedawno w jednym z wywiadów wyraził zaniepokojenie odejściem od realizacji planu Balcerowicza w Polsce.