Obecnie w Polsce jest prowadzonych około 50 programów MBA. Można je podzielić na lepsze i gorsze ze względu na poziom szkół wyższych, w których się odbywają, klasę zagranicznych uczelni partnerskich, z którymi są prowadzone, lokalizację tych uczelni w krajach o większej lub mniejszej tradycji prowadzenia tego rodzaju studiów oraz powstawania nowych koncepcji w zakresie zarządzania, merytoryczny poziom i dydaktyczne umiejętności wykładowców, treść programową, poziom i aktualność wymaganej literatury, poziom stosowanych studiów przypadków i symulacji, lokalny lub międzynarodowy język wykładowy, liczbę godzin zajęć, poziom uczestników wynikający z wymagań wstępnych, tryb prowadzenia zajęć oraz akredytacje, jakie posiadają.

Ogólnie rzecz biorąc, lepsze są programy prowadzone w renomowanych szkołach wyższych, realizowane z partnerskimi uczelniami z krajów anglosaskich, w których praktyka kształcenia menedżerów jest już bardzo długa i dobrze opracowana oraz w których (głównie w Stanach Zjednoczonych) rodzi się najwięcej nowych technik i instrumentów zarządzania przedsiębiorstwami. Lepsze są programy realizowane przez bardzo dobrych nauczycieli akademickich, którzy posiadają także praktykę prowadzenia realnego biznesu, zawierające jak najwięcej przedmiotów, obejmujących wszystkie sfery zarządzania. Lepsze są również te programy MBA, które wymagają od uczestników poznania najświeższej i rekomendowanej przez bardzo dobre wydawnictwa literatury oraz te, które podają bardzo dobre studia przypadków i opierają się na wysokiej jakości grach symulacyjnych, stworzonych w renomowanych firmach.

Zobacz również:

• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
• Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
• International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Na wyższym poziomie są programy, których językiem wykładowym jest język międzynarodowy, proponują najwięcej godzin zajęć, a uczestnicy, przesiani przez gęste sito kwalifikacji wstępnych, reprezentują wysoki poziom. Zajęcia odbywają się często (dla zachowania ciągłości procesu dydaktycznego), a programy mają akredytację jednej z niewielu międzynarodowych organizacji, powołanych do oceny szkół MBA. Lepsze są również te programy, w których uczestnicy spędzają najwięcej czasu w renomowanej uczelni partnerskiej.

Ponad połowa wszystkich programów studiów MBA prowadzonych obecnie w Polsce realizowana jest w Warszawie. Zdecydowana większość z nich ma charakter ogólny (niespecjalistyczny). Dwanaście programów jest realizowanych przez polskie szkoły wyższe samodzielnie, a 34 wspólnie z uczelniami zagranicznymi (w przeważającej liczbie amerykańskimi i brytyjskimi), a jeden na pograniczu Polski i Niemiec.

Prawie w jednej czwartej programów językiem wykładowym jest wyłącznie angielski i również w niemal jednej szóstej wyłącznie polski. W pozostałych programach dominują różne proporcje obu tych języków. Niemal wszystkie programy studiów MBA są realizowane w Polsce w trybie zaocznym, w formie zjazdów sobotnich i niedzielnych (a niekiedy również piątkowych). Programy realizowane w innym trybie stanowią rzadkość.

Tylko w 4 programach MBA przewidziana jest dłuższa nauka za granicą (w jednym wyłącznie, a w 3 pozostałych od 26 do 42 dni). Reszta programów przewiduje jedynie kilkudniowe wyjazdy do zagranicznych uczelni partnerskich. Tylko kilka szkół wyższych przyjmuje na swoje programy kandydatów z dyplomem pierwszego stopnia, nie posiadających praktyki zawodowej. Pozostałe wymagają wcześniejszych studiów magisterskich i 2 do 5 lat praktyki. Wszystkie programy oczekują od kandydatów znajomości języka wykładowego. Opłaty całkowite za studia MBA w Polsce wynoszą od 4000 do 110 000 zł. Jeden program jest bezpłatny (finansowany ze środków UE).

Według Internetowego Badania Wynagrodzeń firmy Sedlak & Sedlak, przeciętna pensja absolwenta MBA była w Polsce w 2006 r. trzykrotnie wyższa niż osoby ze zwykłym dyplomem wyższej uczelni i wyniosła 8,5 tys. zł. Przy uwzględnieniu upływu czasu i dużego wzrostu płac w ubiegłym i bieżącym roku wynosi ona zapewne około 11-13 tys. zł.

Biorąc pod uwagę pozycje uczelni realizujących programy MBA w krajowych rankingach szkół wyższych, pochodzenie zagranicznych uczelni uczestniczących w tych programach, liczba przewidzianych godzin, ich stopień internacjonalizacji merytorycznej i wymagania stawiane kandydatom przy naborze, można wyodrębnić w Polsce grupę dziewięciu wyróżniających się programów MBA.

* Jeśli nie napisano inaczej, te i inne dane dotyczą roku 2007.

Dr Mieczysław Błoński jest dyrektorem Programu MBA Uniwersytetu Wisconsin-La Crosse i Uczelni Łazarskiego.