Czym różnią się kariery prezesów w Europie i USA? Najnowsze badanie sugeruje, że może powinniśmy na nowo przemyśleć niektóre popularne poglądy.

Jakie są sekrety sukcesu kariery we współczesnym świecie biznesowym? Jakie doświadczenia, kwalifikacje i cechy są potrzebne, aby dostać się na szczyt? Czym różnią się ścieżki kariery w poszczególnych państwach i na różnych kontynentach? Czy wyglądają podobnie, np. w USA i w Europie? To tylko kilka spośród pytań, jakie postawiliśmy w zakrojonym na szeroką skalę badaniu, które ma pomóc w opracowaniu mapy krajobrazu kariery w XXI wieku. Rezultaty są zaskakujące i przeczą wielu mitom, które towarzyszą współczesnym karierom menedżerów.

Na przykład powszechnie uważa się, że staromodne zasady, takie jak lojalność, już wyszły z obiegu i przemieszczanie się między firmami umożliwia szybszą drogę na szczyt. Jednak nasze badanie pokazuje, że to tylko jeden z licznych mitów o współczesnych ścieżkach kariery. Jakie są więc najważniejsze determinanty sukcesu w karierze - i w jaki sposób różnią się na poszczególnych kontynentach? Aby to sprawdzić, przeanalizowaliśmy ścieżki kariery prezesów 500 największych korporacji w Europie i 500 największych w USA. W Europie w badaniu uczestniczyli respondenci z 22 krajów. Dla wszystkich prezesów sprawdziliśmy różne czynniki - m.in. wiek, edukację, kwalifikacje, historię kariery. Przyjrzeliśmy się także poprzednim badaniom, aby sprawdzić, czy obraz się zmienił. Co ciekawe, mimo że sporo atramentu wylano na temat ścieżek kariery, przeprowadzono zaskakująco niewiele konkretnych badań. Większość analiz została przeprowadzona w USA, natomiast bardzo niewiele prac doświadczalnych przygotowano w Europie. Nasz raport powinien wypełnić lukę w istniejących materiałach badawczych. Przeanalizowaliśmy różnice między współczesnymi karierami menedżerów europejskich i menedżerów amerykańskich. Zidentyfikowaliśmy także doświadczenia zawodowe, które przynoszą największe profity w karierze.

Współczesne mity o karierze

Podczas analizowania wyników badań dokonaliśmy kilku interesujących odkryć dotyczących kariery menedżerów ogólnie pojmowanej i różnic w ścieżkach kariery w Europie i USA. Nie potwierdziła się żadna z powszechnie obowiązujących opinii na temat europejskich menedżerów - np. że są oni bardziej konserwatywni w podejściu do różnorodności wieku i płci, że są bardziej skłonni do dochowywania wierności jednej organizacji przez cały czas trwania kariery i że utrzymują się na swojej pozycji CEO dłużej niż ich amerykańscy koledzy. Badanie obaliło sporo mitów dotyczących kariery menedżerów.

Mit 1: Europejscy prezesi są bardziej "konserwatywni". Nasze badanie pokazuje uderzający brak kobiet-prezesów na czele największych korporacji. Jedynie 14 spośród 1001 prezesów uczestniczących w badaniu to panie. Brak kobiet na stanowiskach CEO stanowi poważny problem i w Europie, i w USA: 7 pań pracuje w Europie i 7 w USA. Przeciętny wiek europejskiego CEO to nieco ponad 54 lata, czyli o 2 lata mniej niż amerykańskiego (56, 2). W Europie jest o wiele większy odsetek prezesów, którzy nie ukończyli jeszcze 45 lat i mniejszy odsetek prezesów powyżej 56. roku życia.

Mit 2: Amerykańscy CEO są gorzej wykształceni. Mimo że przeciętny prezes amerykańskiej firmy spędził więcej czasu w szkołach, różnica między amerykańskimi i europejskimi menedżerami jest na tym polu marginalna. Bardziej uderzająca jest różnica związana ze studiami MBA - w USA ponad 38% prezesów ukończyło te studia, podczas gdy w Europie jedynie 16%.

Mit 3: Amerykańscy CEO chętniej zmieniają firmy. Badanie pokazuje jednak, że statystyczny prezes z USA i z Europy w ciągu swojej kariery pracuje w trzech organizacjach. Europejscy CEO spędzili w swoich aktualnych firmach średnio 13 lat, a amerykańscy - 17 lat. Europejscy prezesi częściej są rekrutowani spoza firmy: 34% przyszło na swoje obecne stanowisko prezesa z innej firmy, w USA odsetek ten wynosi 27%. Te rezultaty wskazują na dwa istotne trendy. Pierwszy - amerykańscy i europejscy prezesi prowadzą swoje kariery w podobny sposób, tworząc zrównoważoną mieszankę zmian stanowisk wewnątrz firmy i między firmami. Poza tym korporacje w USA i w Europie mają podobne podejście do zarządzania talentami. Zamiast zatrudniać młode talenty i edukować je w ramach organizacji, rekrutują znaczącą liczbę menedżerów spoza firmy.

Mit 4: "Skoczkowie" szybciej pokonują kolejne szczeble kariery. Jednym z najbardziej przeczących intuicyjnym przekonaniom odkryć naszego badania jest fakt, że menedżerowie, którzy zostają w swojej organizacji, zamiast zmieniać firmy, są nagradzani szybszym dostępem do miejsc na szczycie. Okazuje się, że im częściej menedżerowie zmieniają pracodawców, tym więcej czasu potrzeba im na awansowanie na stanowisko prezesa. W Europie przeciętnemu CEO, który od początku pracuje w tej samej organizacji, dojście na szczyt zajęło 22 lata, w USA zaś 24 lata. "Skoczkom" ta droga zajmuje odpowiednio o 3 i o 4 lata więcej.

Mit 5: Menedżerowie z międzynarodowym doświadczeniem awansują szybciej. Około 40% europejskich i 24% amerykańskich prezesów ma międzynarodowe doświadczenie. Staje się ono coraz ważniejsze. W USA w 1993 r. jedynie 7% prezesów przyznało, że pracowało za granicą. Do 1998 r. odsetek ten wzrósł do 18%, a w 2003 r. do 44%. W Europie można zaobserwować podobny trend - z 29% w 1996 r. do 34% w 2004 r., ale z poważnymi różnicami w poszczególnych latach.

Mit 6: Amerykańscy CEO częściej tracą pracę. Na obydwu kontynentach prezesi mieli średnio 49 lat, gdy obejmowali swoje stanowisko. Jednak europejscy CEO zostają na posadach krócej niż amerykańscy. Średni czas kadencji prezesa to 6, 5 roku w USA i tylko 5 lat w Europie. Te rezultaty przeczą powszechnemu przekonaniu, że amerykańscy prezesi są poddawani większej presji osiągania wyników i łatwiej są zwalniani niż ich europejscy koledzy.

Konkluzje

Rezultaty naszego badania przeczą ogólnie przyjętym przekonaniom. Opierając się na coraz szerszej literaturze poświęconej "karierom bez granic", oczekiwaliśmy, że lojalność menedżerów wobec organizacji jest dziś mniej ważna niż dwadzieścia lat temu. Nasze analizy jednak pokazują, że lojalność wciąż jest postrzegana jako istotna wartość podczas wybierania CEO w największych korporacjach. Oczekiwaliśmy, że międzynarodowe doświadczenie będzie sowicie nagradzane przez pracodawców w erze globalizacji i transgranicznych inwestycji. Okazało się, że wprawdzie zagraniczne doświadczenie owocuje wyższym wynagrodzeniem, ale nie przyspiesza drogi na szczyt. Profile kariery europejskich i amerykańskich prezesów są także różne od tych, których się spodziewaliśmy. Utarta teza, że europejscy menedżerowie są bardziej "tradycyjni" niż amerykańscy, okazała się nieprawdziwa. Wręcz przeciwnie, w wielu aspektach okazują się bardziej współcześni czy nowocześni niż amerykańscy. Są młodsi, tak samo chętnie budują swoją karierę, opierając się na częstych zmianach firm, i chętniej zdobywają międzynarodowe doświadczenie. Okazuje się, że krócej pozostają na swoim stanowisku prezesa prawdopodobnie dlatego, że muszą sprostać wyższym standardom określającym wyniki narzucone przez europejskie rady nadzorcze niż prezesi w USA.

Skróty w tekście pochodzą od redakcji CEO.

Opracowanie: Wanda Żółcińska