Ryzyko inwestycyjne

Działalność reklamowa należy do najmniej ryzykownych usług. Przemysł papierniczy jako jedyny awansował do kategorii małego ryzyka. W tej kategorii zwraca uwagę wyraźniejsza niż gdzie indziej poprawa w stosunku do poprzedniego półrocza.

Działalność reklamowa należy do najmniej ryzykownych usług. Przemysł papierniczy jako jedyny awansował do kategorii małego ryzyka. W tej kategorii zwraca uwagę wyraźniejsza niż gdzie indziej poprawa w stosunku do poprzedniego półrocza.

W pierwszej połowie bieżącego roku ryzyko inwestycyjne w polskiej gospodarce zmniejszyło się w stosunku do drugiej połowy roku 2006. Oznacza to, że utrzymała się obserwowana od dwóch lat tendencja spadku ryzyka. Najważniejszym czynnikiem oddziałującym na poziom ryzyka w pierwszej połowie 2007 r. są dobre wyniki oraz korzystne perspektywy makroekonomiczne polskiej gospodarki. Dobra koniunktura gospodarcza znajduje odzwierciedlenie w wynikach przedsiębiorstw, a przez to w zagregowanych wynikach branż i sektorów, które stanowią podstawę obliczeń wykorzystywanych do szacunku ryzyka. Istotny jest też fakt, że wyniki finansowe przedsiębiorstw od pewnego czasu systematycznie się poprawiają, co dobrze świadczy o aktualnym kierunku zmian w gospodarce.

Zobacz również:

  • GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
  • Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
  • International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Dobre wyniki przedsiębiorstw to z kolei efekt rosnącego popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego. Wzrost wynagrodzeń w połączeniu ze wzrostem zatrudnienia oznacza wzrost potencjału wydatkowego konsumentów, a w konsekwencji większe wydatki. Stąd sytuacja wielu branż, szczególnie usługowych, wyraźnie się poprawia. Wydatki na usługi rynkowe rosną bowiem dopiero wtedy, kiedy zaspokojone zostaną podstawowe potrzeby konsumpcyjne, na przykład żywność czy odzież. Dlatego wyraźny wzrost popytu na usługi rynkowe można zaobserwować w sytuacji rosnących dochodów i utrzymującej się dobrej koniunktury.

Ryzyko inwestycyjne

Tabela 1. Ryzyko inwestycyjne w produkcji sprzętu elektronicznego, instrumentów medycznych, precyzyjnych i optycznych w I połowie 2007 roku

Wiele wskazuje, że spadkowa tendencja ryzyka inwestycyjnego ma charakter trwały. Jeśli nie nastąpi niespodziewane załamanie koniunktury (a nic na to nie wskazuje), to poziom ryzyka w polskiej gospodarce powinien nadal systematycznie maleć. Można jednak wskazać czynniki, które działają w przeciwnym kierunku, a więc hamują nieco tempo spadku. Po pierwsze, negatywnie na ryzyko wpływają wszelkie zawirowania na scenie politycznej, zwłaszcza jeśli dotyczą bezpośrednio lub pośrednio spraw związanych z gospodarką. Po drugie, istotne znaczenie ma opóźnianie wejścia Polski do strefy euro. Dla wielu przedsiębiorstw, szczególnie tych zaangażowanych na rynkach zagranicznych, ryzyko kursowe stanowi istotny element ryzyka gospodarczego. Przyjęcie przez Polskę euro zlikwidowałoby ten element ryzyka, a także przyczyniło się do obniżenia kosztów działalności. W efekcie wyniki wielu branż byłyby lepsze niż obecnie, a zatem ryzyko inwestycyjne również by spadło. I wreszcie po trzecie, negatywny wpływ na ryzyko w polskiej gospodarce ma powolna restrukturyzacja niektórych sektorów oraz zahamowana prywatyzacja. Wieloletnie doświadczenie IBnGR w ocenach ryzyka wskazuje, że struktura własnościowa branż jest istotnym czynnikiem, który wpływa na poziom ryzyka – branże, w których dominuje kapitał prywatny, charakteryzują się z reguły niższym ryzykiem niż branże z dużym udziałem własności państwowej.

Obszary najmniejszego ryzyka

Działem przemysłowym o najmniejszym ryzyku w pierwszej połowie 2007 r. jest wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę. Wszystkie branże wchodzące w skład tego sektora cechuje wysoka rentowność – od 4 do 8 proc. – oraz korzystna płynność finansowa. Jednak w tym przypadku nie tylko wskaźniki finansowe decydują o małym poziomie ryzyka. Ważna jest tez niska elastyczność popytu na produkty sektora, która gwarantuje stabilność popytu. Korzystne prognozy makroekonomiczne dla Polski na rok 2007 oznaczają, że będzie rosło zużycie energii elektrycznej.

Małym ryzykiem inwestycyjnym cechuje się także produkcja pojazdów mechanicznych, przyczep i naczep. Najmniejszym ryzykiem w tym dziale odznacza się produkcja i naprawa łodzi wycieczkowych i sportowych – w tym przypadku odnotowany został jeden z najwyższych w przemyśle wskaźników rentowności (14,4%).

Małym ryzykiem cechuje się także produkcja części i akcesoriów do pojazdów mechanicznych – tutaj, oprócz dobrej sytuacji finansowej, główną rolę odgrywa obecna sytuacja na rynku motoryzacyjnym. Duża liczba sprowadzanych do Polski używanych aut powoduje, że rośnie popyt na części zamienne i akcesoria. Ponadto w branży tej ulokowały się duże koncerny międzynarodowe, które eksportują większość swojej produkcji do rozlokowanych na całym świecie fabryk samochodów, co pomaga im osiągać dobre wyniki.

Trzecim dużym sektorem, który znalazł się w kategorii małego ryzyka, jest produkcja wyrobów chemicznych. Do sektora tego zalicza się produkcję leków i preparatów farmaceutycznych oraz produkcję wyrobów kosmetycznych i toaletowych. Obie wymienione branże znalazły się w kategorii małego ryzyka, gdyż cechuje je w ostatnich latach dynamiczny rozwój, co znajduje odzwierciedlenie w bardzo dobrych wynikach finansowych. Rentowność w obu przypadkach zbliżona jest do 10%. Ponadto w kategorii małego ryzyka znalazły się takie branże przemysłu chemicznego, jak produkcja gazów technicznych oraz produkcja barwników i pigmentów.

Należy jeszcze wspomnieć o jednym sektorze przemysłowym, który znalazł się kategorii małego ryzyka, a mianowicie o produkcji masy celulozowej, papieru oraz wyrobów z papieru. Przemysł papierniczy jako jedyny, w porównaniu z poprzednim rankingiem, awansował do kategorii małego ryzyka. Podobnie jak w przypadku innych działalności charakteryzujących się małym ryzykiem, tak i tutaj wyniki finansowe są bardzo dobre, ale zwraca uwagę ich wyraźniejsza niż gdzie indziej poprawa w stosunku do poprzedniego półrocza.

Wśród sektorów przemysłowych o największym ryzyku inwestycyjnym znalazły się dwa działy składające się na tzw. przemysł lekki: produkcja odzieży i wyrobów futrzarskich oraz produkcja wyrobów włókienniczych. Najwyższym ryzykiem w przemyśle lekkim obarczone są: produkcja tkanin wełnianych, produkcja odzieży skórzanej, produkcja okryć dzianych oraz produkcja tkanin jedwabnych. W przypadku przemysłu lekkiego, oprócz słabych wskaźników finansowych, duże znaczenie ma też sytuacja na rynku – przede wszystkim zagrożenie ze strony taniego importu azjatyckiego.

Hotel, restauracja i edukacja

W działalnościach nieprzemysłowych najniższe ryzyko inwestycyjne cechuje natomiast działalność edukacyjną. Ten niewielki dział gospodarki (zaledwie 0,1% przychodów wszystkich działalności nieprzemysłowych) charakteryzuje dobra sytuacja finansowa, która stale się poprawia. Niskie ryzyko w działalności edukacyjnej związane jest ze wzrostem popytu na te usługi, wynikającym przede wszystkim z napływu do Polski funduszy europejskich przeznaczonych na cele edukacyjne i szkoleniowe.

Na drugim miejscu w nieprzemysłowym rankingu ryzyka znalazły się hotele i restauracje. Branża turystyczna i powiązana z nią działalność gastronomiczna mają obecnie bardzo dobre perspektywy rozwojowe. W dużej mierze związane jest to z rosnącą liczbą turystów zagranicznych przyjeżdżających do Polski, ale rozwój turystyki dokonuje się także za sprawą turystów krajowych. Wzrost dochodów ludności i poprawa standardu życia przejawia się między innymi stale rosnącym zainteresowaniem wyjazdami turystycznymi.

Małym ryzykiem cechują się także pozostałe usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Jest to branża zróżnicowana, której dobre perspektywy wynikają bezpośrednio z dobrych perspektyw całej gospodarki. Większa aktywność gospodarcza skutkować musi bowiem większym popytem na tzw. usługi okołobiznesowe. Wśród tych usług najmniejsze ryzyko związane jest z działalnością prawniczą, która osiąga najwyższą rentowność w całej gospodarce – ponad 32%. Nieco tylko niżej w rankingu znalazła się reklama – działalność, która tradycyjnie czerpie profity z powodzenia innych branż, które w okresach prosperity mogą przeznaczać większe środki na działalność marketingową. Małe ryzyko cechuje także działalność architektoniczną, inżynieryjną i doradztwo techniczne, co z kolei jest prostą pochodną dobrej koniunktury w budownictwie. W kategorii średniego ryzyka znalazły się natomiast rekrutacja pracowników oraz rachunkowość i księgowość.

Warte odnotowania jest przesunięcie się sektora handlowego z kategorii średniego ryzyka do kategorii małego ryzyka. Dotyczy to zarówno handlu hurtowego, jak i handlu detalicznego. Spadek ryzyka w sektorze handlowym spowodowany jest także poprawą wyników finansowych, ale przede wszystkim wpływ na to mają dobre perspektywy makroekonomiczne gospodarki i oczekiwany wzrost konsumpcji. Na oba wymienione sektory handlowe przypada ponad 60% przychodów pozaprzemysłowych – mają więc one istotne znaczenie dla oceny ryzyka na szczeblu całej gospodarki.

W kategorii średniego ryzyka znalazło się budownictwo. Sektor ten jednak od roku przesuwa się w górę rankingu – obecnie awansował z kategorii podwyższonego ryzyka. Powodem jest oczywiście poprawiająca się koniunktura w budownictwie oraz doskonałe perspektywy stojące przed branżami budowlanymi, związane z napływającymi do Polski środkami na inwestycje infrastrukturalne. Można zaryzykować twierdzenie, że za pół roku sektor budowlany znajdzie się już w kategorii małego ryzyka, choć czynnikiem pogarszającym nieco obraz sytuacji jest zagrożenie związane z odpływem pracowników do pracy za granicą, szczególnie jeśli dotyczy pracowników wysoko wykwalifikowanych.

Najwyższym ryzykiem poza przemysłem obarczone są natomiast transport, gospodarka magazynowa i łączność. Negatywnie na sytuację w tym sektorze wpływają przede wszystkim wyniki transportu kolejowego oraz transportu wodnego, szczególnie śródlądowego. Branże te obarczone są bardzo wysokim ryzykiem inwestycyjnym. Najlepiej spośród branż tego działu prezentuje się natomiast działalność pocztowa operatorów innych niż publiczny – w ostatnim czasie obserwujemy ekspansję rynkową firm, które konkurują z Pocztą Polską. Mają one przed sobą bardzo dobre perspektywy rozwoju, co pokazują niezależne badania konsumentów. Jedyne zagrożenie wiąże się z koniecznością przełamania monopolu na rynku usług pocztowych, ale w obliczu coraz poważniejszych kłopotów monopolisty zadanie to jest jednak wykonalne.

Obserwowany od kilku lat spadek ryzyka inwestycyjnego w gospodarce znajduje już wyraźne odzwierciedlenie we wzroście nakładów na środki trwałe. Sprawdziły się nasze przewidywania sprzed pół roku – w drugim półroczu mieliśmy do czynienia z rekordowo wysokim wzrostem inwestycji w polskiej gospodarce. Trzeba jednak pamiętać, że w tej materii nadal jest sporo zaległości. Relacja inwestycji do PKB, określana mianem stopy inwestycji, wynosi w Polsce około 18 – 19%, podczas gdy jeszcze w połowie lat 90. było to niemal 25%. O Chinach, gdzie stopa inwestycji przekracza 40%, nie ma na razie co wspominać.

Na poprzedniej stronie przedstawiamy przykładowy sektor z podziałem na branże.

Ocena ryzyka inwestycyjnego

Ryzyko podejmowania inwestycji rzeczowych definiuje się jako potencjalny stopień zagrożenia realizacji założonych przez inwestora celów ekonomicznych. Problemem przy ocenie ryzyka jest jego niemierzalny charakter. W swoich badaniach IBnGR wykorzystuje własną bazę danych finansowych branż, opracowaną na podstawie informacji GUS, a także jakościowe oceny eksperckie odzwierciedlające niemierzalne aspekty ryzyka inwestycyjnego o charakterze prognostycznym.

Ryzyko inwestycyjne jest postrzegane jako wynik oddziaływania trzech podstawowych aspektów, z których każdy opisywany jest przez zestaw odpowiednich zmiennych:

  • aspekt efektywnościowy, oddający czynniki ryzyka, które zależą bezpośrednio od samych branż i ich zachowań ekonomicznych;
  • aspekt strukturalny, reprezentujący czynniki kształtowane przez specyfikę strukturalną działalności branży;
  • aspekt systemowy, stanowiący wyraz regulacji i uwarunkowań określonych przez państwo.

Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową od ponad czternastu lat prowadzi badania ryzyka inwestycyjnego w polskiej gospodarce w układzie branżowym. Obecnie dostępny jest dwudziesty ósmy raport półroczny, w którym oceniono ryzyko w polskiej gospodarce w pierwszej połowie 2007 r. Ocenie pod względem ryzyka poddanych zostało ponad 220 branż przemysłowych i ponad 120 nieprzemysłowych1. Zostały one podzielone na pięć kategorii ryzyka – od małego, poprzez średnie, podwyższone i wysokie do bardzo wysokiego.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200