3. Jakość relacji inwestorskich - ocena spółek i inwestorów

Ogólnie spółki bardzo dobrze oceniają prowadzone przez siebie relacje inwestorskie. Najwyższa ocena dotyczy udostępnianych inwestorom wyników finansowych oraz wyników i wskaźników operacyjnych (odpowiednio 86% i 64% ocen bardzo dobrych).

Spółki bardzo dobrze oceniają jakość swych informacji o obecnej i przewidywanej sytuacji w otoczeniu rynkowym (odpowiednio 40% i 32% ocen bardzo dobrych) oraz informacji dotyczących strategii (54% ocen bardzo dobrych). W przypadku danych dotyczących wartości firmy i generatorów wartości spółki oceniają się nieco gorzej, ale tylko 10% badanych ocenia ich jakość jako słabą (wykres 5).

Zobacz również:

• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
• Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
• International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Inwestorzy znacznie gorzej ocenili jakość informacji publikowanych przez spółki. Większość analityków (70% ankietowanych) średnio oceniła jakość informacji finansowych.

Najgorzej przez analityków oceniona została jakość informacji o otoczeniu rynkowym, strategii i przyszłych prognozach. Inwestorzy słabo ocenili zarówno informacje o obecnym otoczeniu rynkowym, jak i dotyczące przewidywanych zmian i trendów. Zwrócono również uwagę na niską wartość informacji, które pozwoliłyby na porównanie spółki z innymi w branży. Żaden z inwestorów nie ocenił bardzo dobrze informacji dotyczących strategii, 48% ankietowanych zaś ocenia ich jakość jako słabą. Podobnie nisko inwestorzy oceniają jakość informacji dotyczących budowania wartości firmy (brak ocen bardzo dobrych i 45% ocen słabych).

Rynek nisko ocenił otrzymywane ze spółek prognozy finansowe. Żaden z ankietowanych nie uznał działań spółek w tym obszarze za bardzo dobre, a 61% oceniło spółki słabo. Widoczne przy tym było zróżnicowanie ocen pomiędzy inwestorami polskimi i zagranicznymi. Dane na temat prognoz finansowych zostały zdecydowanie gorzej ocenione przez polskich analityków: 74% polskich w stosunku do 43% zagranicznych inwestorów uznało jakość publikowanych przez spółki prognoz jako słabą. Wynik ten może świadczyć o większej gotowości zagranicznych inwestorów do samodzielnego sporządzania prognoz na podstawie posiadanych informacji i ocen spółki dotyczących spodziewanych trendów w otoczeniu, strategii i innych informacji o charakterze niefinansowym. Bez względu na podejście do wykorzystywania prognoz, analitycy zgodnie zwracają uwagę na konieczność udostępnienia założeń, na których bazowały spółki przy sporządzaniu prognoz, co pozwala im na ocenę wiarygodności.

Inwestorzy wysoko oceniają wyczerpujący komentarz do danych finansowych, opisujący i porównujący strukturę przychodów i kosztów oraz zwrotu z inwestycji, zwłaszcza w podziale na poszczególne segmenty działalności. Publikowanie suchych liczb bez odpowiedniego ich wyjaśnienia nie pozwala na pełne zrozumienie sytuacji spółki. Odbiór inwestorów poprawia również opis podstawowych czynników determinujących wyniki, ze szczególnym uwzględnieniem zdarzeń o charakterze jednorazowym. Ocenę jakości udostępnianych informacji finansowych obniżają błędy i nieścisłości w sprawozdaniach finansowych oraz częste korekty błędów podstawowych z lat poprzednich. W ostatnim czasie inwestorzy nisko oceniają również wyjaśnienia, których udzieliły spółki w związku z przejściem na Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej (wykres 6).

Ocena dostępu i dostosowania informacji do oczekiwań. Ankietowani inwestorzy w zdecydowanej większości (82%) ocenili łatwość dostępu do informacji jedynie jako dostateczną, a zaledwie 9% jako bardzo dobrą. Chociaż inwestorzy wystawili polskim spółkom średnio ocenę dostateczną, to zwracali uwagę na znaczące różnice w dostępie do informacji pomiędzy spółkami. Szczególnie krytyczni byli polscy analitycy, którzy zwrócili uwagę na brak współpracy i komunikacji z niektórymi spółkami oraz niedostateczną liczbą informacji dodatkowych, które są zbyt ogólnikowe i nie wystarczają do podjęcia decyzji inwestycyjnych. Analizę udostępnianych przez spółki informacji i porównywanie ich pomiędzy spółkami utrudnia zdaniem polskich analityków niesprzyjający format raportów.

Zagraniczni inwestorzy ocenili z kolei swój dostęp do informacji jako gorszy od analityków krajowych (głównie z uwagi na barierę językową) oraz wskazali na zły dostęp do informacji w przypadku mniejszych i średnich spółek. Niska ocena analityków zagranicznych wynika też ze słabej sprawozdawczości pozafinansowej, która pozwalałaby zrozumieć spółkę i jej specyfikę.

Analitycy zwracali uwagę, że spółki rzadko publikują informacje z wyprzedzeniem, uniemożliwiając inwestorom przygotowanie się do spotkań z zarządem.

83% badanych spółek uważa, że jakość relacji inwestorskich wpływa na wycenę giełdową spółki, ale większość z nich (69%) nie potrafi określić wysokości tej premii. Jedynie zdaniem 11% badanych, relacje inwestorskie w ogóle nie wpływają na wartość akcji spółki.

Równocześnie aż 83% inwestorów przyznało, że IR wpływają na ich decyzje inwestycyjne. Według 74% inwestorów, mają również wpływ na horyzont inwestowania, a zdaniem 84% inwestorów ich zła jakość może być powodem ograniczenia lub wycofania się z inwestycji w akcje spółki.

Zachętą do poprawy jakości relacji inwestorskich jest fakt, że 85% inwestorów instytucjonalnych gotowych jest zapłacić premię za akcje spółki o wysokiej jakości relacjach inwestorskich. Z tej grupy, 30% inwestorów skłonnych jest zapłacić premię w wysokości 5% - 15%. Z kolei w grupie inwestorów zagranicznych aż 29% gotowych jest zapłacić premię w wysokości nawet 15% - 30% za dobre relacje inwestorskie (wykres 7).

W opinii inwestorów, liderami relacji inwestorskich są spółki z branży finansowej i mediów. Z kolei aż 79% inwestorów ocenia relacje inwestorskie w branży budowlanej jako najgorsze. O poprawę jakości IR powinny zadbać według części inwestorów również spółki z branży energetycznej i przemysłu, najgorsze oceny u odpowiednio 36% i 28% inwestorów.

4. Słabe strony relacji inwestorskich polskich spółek

Jako słabe strony polskich RI ankietowani uznali niewystarczające dostosowanie zawartości informacji do potrzeb użytkownika oraz zakres i jakość informacji o charakterze niefinansowym. Część inwestorów gorzej oceniła również jakość i dostępność spotkań "1-on-1" oraz stopień zaangażowania zarządu. Polscy i zagraniczni inwestorzy zidentyfikowali słabe strony w podobny sposób.

5. Wyzwania dla IR w opinii spółek i inwestorów

73% ankietowanych spółek uważa, że zagadnienie IR nie jest w Polsce dostatecznie znane i rozumiane. Główną przyczyną słabej popularyzacji IR jest ich zdaniem krótka historia i małe doświadczenie, tak spółek, jak i inwestorów w tym obszarze.

87% ankietowanych uważa, że podstawowym wyzwaniem dla osób odpowiedzialnych za relacje inwestorskie w Polsce jest poprawa standardów komunikacji z rynkiem. Ponieważ 73% ankietowanych podnosi kwestię niedostatecznej znajomości tematu przez rynek, również propagowanie znaczenia relacji inwestorskich na rynkach kapitałowych i w samych spółkach jest wyzwaniem bardzo istotnym lub istotnym dla 89% spółek. Bardzo istotnym lub istotnym zagadnieniem do poprawy jest zdaniem 97% ankietowanych również znajomość zagadnień finansowych, w tym Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, wśród specjalistów relacji inwestorskich. Nowy standard raportowania XBRL został uznany za istotne wyzwanie przez 75% ankietowanych spółek.

Przedstawione powyżej wyniki ankiety wskazują, że w Polsce wiele jeszcze pozostaje do zrobienia, aby sprostać wymaganiom odbiorców informacji. W szczególności uwagę zwracają następujące elementy:

• 58% spółek nie bada struktury akcjonariatu, co utrudnia im dopasowanie polityki IR do oczekiwań inwestorów.
• 94% inwestorów ocenia dostosowanie zakresu informacji do potrzeb użytkowników średnio lub słabo. Problemy z dostosowaniem przekazu w zakresie zawartości i treści informacji mogą wynikać właśnie z faktu, że większość spółek nie bada tych potrzeb.
• Spółki mają znacznie wyższą samoocenę w zakresie jakości publikowanych przez siebie informacji, niż byłoby to uzasadnione oceną inwestorów.
• Znaczna część informacji uważanych przez analityków za istotne przy ocenie atrakcyjności inwestycyjnej (strategia lub przyszłe trendy w otoczeniu rynkowym) nie jest w ogóle udostępniana przez spółki albo jest bardzo niskiej jakości (w opinii inwestorów).
• Inwestorzy bardzo słabo ocenili jakość sprawozdawczości pozafinansowej.
• Relacje inwestorskie są słabą stroną firm sektora MSP.
• Zagraniczni inwestorzy ocenili swój dostęp do informacji jako gorszy od analityków krajowych.
• Podstawowymi kryteriami oceny przez inwestorów jakości RI, są kompetencje i zaangażowanie zarządu oraz kadry kierowniczej, a także adekwatność otrzymywanych informacji do potrzeb. Analitycy w swoich ocenach kierują się też szybkością udostępniania informacji. Nawet bardzo dobra jakość raportu nie kompensuje opóźnień w jego publikacji.
• Jakość relacji inwestorskich ma wpływ na decyzje 83% inwestorów o tym, czy w ogóle zainwestować w akcje spółki.
• 85% inwestorów instytucjonalnych gotowych jest zapłacić premię za akcje spółki o wysokiej jakości RI.
• Liderami relacji inwestorskich są według akcjonariuszy spółki z branży finansowej i media. Zdecydowana poprawa jakości relacji inwestorskich oczekiwana jest w pierwszym rzędzie od spółek branży budowlanej, jak również energetycznej i przemysłowej.
• Gorsze niż w innych państwach jest w Polsce, zdaniem analityków, dostosowanie zawartości informacji do potrzeb użytkownika, a także zakres i jakość informacji o charakterze niefinansowym.
• 73% ankietowanych spółek uważa, że zagadnienie relacji nie jest w Polsce dostatecznie znane i rozumiane, przez co propagowanie ich znaczenia na rynkach kapitałowych i w samych spółkach jest dla nich bardzo istotnym wyzwaniem.

<hr size="1" noshade>Dr hab. Danuta Dziawgo, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Agnieszka Gajewska-Jedwabny, wiceprezes Polskiego Instytutu Relacji Inwestorskich, menedżer w Dziale Doradztwa, PricewaterhouseCoopers

1 Dane NYSE.

2 L. Fox: Enron. "The rise and fall", John Wiley & Sons, International ed. 2003, s. 288.

3 PIRI powstał w 2004 r.

4 Badanie metodą ankiety internetowej przeprowadzono w okresie wrzesień 2005 - styczeń 2006. Objęto nim dwie grupy respondentów. Kwestionariusze ankietowe otrzymano od 88 spółek notowanych na GPW w systemie notowań ciągłych oraz od 33 analityków i inwestorów instytucjonalnych (42% tej próby stanowili respondenci zagraniczni). Wyniki badań zaprezentowano na konferencji "Relacje inwestorskie - obowiązek czy przywilej spółek giełdowych?", Warszawa - GPW, luty 2006.