Ranking opłacalności produktów - rzecz o kosztach - Analiza kosztów działań ABC, cz. I

Jedną z cenniejszych dla menedżerów informacji jest informacja o kosztach produktów (a także klientów, kanałów dystrybucji i rynków zbytu) oraz ich prawdziwej rentowności. Ma ona kluczowe znaczenie dla decyzji dotyczących struktury asortymentowej wytwarzanych wyrobów i oferowanych usług.

Jedną z cenniejszych dla menedżerów informacji jest informacja o kosztach produktów (a także klientów, kanałów dystrybucji i rynków zbytu) oraz ich prawdziwej rentowności. Ma ona kluczowe znaczenie dla decyzji dotyczących struktury asortymentowej wytwarzanych wyrobów i oferowanych usług.

Zastosowania informatyki w organizacjach gospodarczych można podzielić na te, których głównym zadaniem jest wspomaganie prowadzenia ewidencji informacyjnych, usprawnienie przepływów informacyjnych oraz na zastosowania mające na celu dostarczanie informacji użytecznych w podejmowaniu decyzji na średnim i wyższym szczeblu zarządzania. Do zastosowań pierwszego typu należą systemy ewidencyjno-sprawozdawcze (zwane też systemami transakcyjnymi), systemy biurowe, systemy usprawniające przepływ pracy (ang. workflow) i systemy pracy grupowej (ang. group-ware).

Zobacz również:

  • GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
  • Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
  • International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Za powszechne uchodzi przekonanie, że stosowanie systemów ewidencyjno-sprawozdawczych jest obecnie koniecznością dla każdego średniego i dużego przedsiębiorstwa. Systemy te są podstawą funkcjonowania systemu informacyjnego przedsiębiorstwa. Zapewniają one szybki dostęp do zbiorów danych stałych i transakcyjnych oraz umożliwiają płynny przepływ dokumentów pomiędzy dawcami i biorcami informacji. Dzięki temu mogą one skutecznie realizować swoje podstawowe zadania, do których należą: ewidencja zdarzeń gospodarczych, odciążenie personelu od żmudnych, czasochłonnych czynności obliczeniowych, wystawiania dokumentów i sporządzania wymaganych przepisami sprawozdań.

Drugi typ zastosowań dotyczy systemów analitycznych różnych klas, począwszy od systemów raportujących, poprzez systemy wspomagania decyzji oparte na hurtowniach danych, aż po systemy eksperckie oparte na bazach wiedzy. O efektywności zastosowań systemów drugiego typu bez wątpienia przesądza fakt, czy uzyskane informacje zostaną właściwie spożytkowane, tj. czy zostaną podjęte odpowiednie decyzje i czy decyzje te zostaną przekształcone na działania zmierzające do polepszenia obecnej sytuacji. Oczywistym jest jednak, że podjęcie decyzji jest zależne od dostępu do prawdziwej i użytecznej informacji.

Ale jak wspomagać biznes?

Coraz więcej organizacji gospodarczych osiąga podstawowy poziom zastosowań informatyki w postaci zintegrowanych systemów informatycznych do obsługi bieżącej działalności. Menedżerowie stają przed problemem szerszego wykorzystania technologii informacyjnych do wspomagania prowadzonego biznesu i zadają sobie pytanie, czy warto inwestować w bardziej zaawansowane rozwiązania analityczne, określane mianem Business Intelligence (BI), i jakie inwestycje w tym obszarze mogą przynieść najlepsze efekty.

Efektywność zastosowań informatyki w obszarze wspomagania decyzji zależy w ogromnym stopniu od wagi informacji, jakich może dostarczyć system informatyczny. W pierwszym rzędzie należy zatem ustalić, jakie informacje są ważne dla decydentów i następnie wybrać odpowiednią metodę ich pozyskania jako wiarygodnych i w sposób prawdziwy oddający ekonomiczną rzeczywistość.

Naprawdę istotne informacje

Jedną z cenniejszych dla menedżerów informacji jest informacja o kosztach produktów (a także klientów, kanałów dystrybucji i rynków zbytu) oraz ich prawdziwej rentowności. Informacja o rentowności produktów ma kluczowe znaczenie dla podejmowania decyzji dotyczących struktury asortymentowej wytwarzanych wyrobów i oferowanych usług. W oparciu o nią ustala się ranking produktów, który jest z kolei konfrontowany ze strukturą przychodów ze sprzedaży. Stanowi to podstawę dla decyzji o zmianie bądź utrzymaniu obecnej struktury sprzedaży. Menedżerowie dążą do zwiększania udziału produktów wysokorentownych oraz do zmniejszania produkcji i sprzedaży lub wycofania produktów o niskiej rentowności bądź przynoszących straty.

Podstawą do określenia rentowności produktów jest obliczenie ich kosztów. Problem stanowi przy tym rozliczenie kosztów, które są wspólne dla wielu produktów. Dotyczy on tzw. kosztów pośrednich, ponieważ koszty bezpośrednie (materiały bezpośrednie i płace bezpośrednie) są bądź to odnoszone na poszczególne wyroby na podstawie dowodów zużycia (kart pobrań materiałowych, kart pracy), bądź są rozliczane metodą kalkulacji podziałowej według umownych współczynników, takich jak np. waga w przypadku, gdy z tego samego surowca produkuje się więcej niż jeden wyrób.

Tradycyjnie koszty (i rentowność) produktów ustala się, stosując rachunek kosztów pełnych. W rachunku tym koszty pośrednie są rozliczane na poszczególne produkty najczęściej metodą kalkulacji doliczeniowej. Tradycyjny rachunek kosztów pełnych dolicza koszty pośrednie do kosztów bezpośrednich produktów według umownych kluczy podziałowych, takich jak roboczogodziny, maszynogodziny, koszt robocizny bezpośredniej, koszt materiałów bezpośrednich itp. Oznacza to, że jeśli np. za klucz podziałowy dla rozliczenia kosztów wydziałowych przyjęto roboczogodziny oraz wytworzenie produktu A wymaga 5 roboczogodzin pracy bezpośredniej a produktu B - 10 roboczogodzin, to produktowi B doliczy się 2-krotnie więcej kosztów wydziałowych niż produktowi A. Koszty pośrednie dolicza się zatem proporcjonalnie do przyjętej podstawy doliczenia. Przyjęcie istnienia tej liniowej, proporcjonalnej zależności kosztów pośrednich, od wymienionych wyżej podstaw rozliczania kosztów, nie uwzględnia wielu aspektów różnicujących rzeczywistą konsumpcję zasobów koniecznych do wykonania określonych produktów i może prowadzić do wielu zniekształceń informacji o kosztach. Więcej kosztów pośrednich przyporządkowuje się bowiem temu produktowi, który wymagał więcej pracy ludzkiej (klucz roboczogodziny), pracy maszyn (klucz maszynogodziny) lub dla którego wartość materiałów jest wyższa (klucz koszt materiałów bezpośrednich), a nie temu, który wymaga większej liczby kontroli jakości, specjalnego nadzoru, specjalnych warunków składowania i pakowania, czy też jest produkowany w krótkich seriach i wymaga częstego przestawiania maszyn (a zatem w rzeczywistości wymaga więcej działań, które generują koszty pośrednie).

Inną często stosowaną metodą ustalenia rankingu opłacalności produktów jest posłużenie się rachunkiem kosztów zmiennych i marżą pokrycia finansowego. W rachunku kosztów zmiennych te koszty pośrednie, których nie uda się przyporządkować wprost do poszczególnych produktów, są w ogóle pomijane przy ocenie ich rentowności. Kosztów tych nie rozlicza się na produkty, a rentowność ustala się w oparciu o wskaźnik marży pokrycia finansowego (wskaźnik marży brutto), liczony jako iloraz przychodów ze sprzedaży pomniejszonych o koszty zmienne i koszty stałe indywidualne produktów do przychodów ze sprzedaży.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200