Efektywne zarządzanie wartością aktywów

Interesującą i popularną metodą optymalizacji podatkowej jest podwyższenie bazy kosztowej i podstawy amortyzacji środków trwałych (tzw. step-up) do poziomu rynkowego. Do końca zeszłego roku dokonanie aportu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części pozwalało uaktualnić wartość środków trwałych do wartości rynkowej i - w efekcie - zwiększyć koszty podatkowe (rozliczane przez odpisy amortyzacyjne). Metoda dawała możliwość podwyższenia kosztów podatkowych bez ponoszenia kosztu finansowego (podwyższenie podstawy amortyzacji).

Takie rozwiązanie pozwalało na przesuwanie środków między różne podmioty w ramach jednej grupy, stwarzając jednocześnie możliwości wielokrotnej amortyzacji tych samych elementów majątku trwałego. Od początku tego roku usunięto przepisy umożliwiające podniesienie wartości aktywów poprzez wniesienie ich aportem do innego podmiotu. Zgodnie z obecnie obowiązującymi uregulowaniami, urealnienie wartości środków trwałych można osiągnąć poprzez przeniesienie aktywów w ramach procesu likwidacyjnego. W pewnych sytuacjach, przez odpowiednie ustrukturyzowanie transakcji, nadal jednak można korzystać z tego narzędzia i przeprowadzić w zgodzie z prawem podwyższenie bazy kosztowej i podstawę amortyzacji środków trwałych.

Wykorzystywanie międzynarodowych rozwiązań

Efektywne planowanie podatkowe może obejmować formowanie nowych podmiotów (np. spółki holdingowe) przy wykorzystaniu rozwiązań międzynarodowych. Optymalizacji w zakresie opodatkowania dywidend, dochodów operacyjnych, należności licencyjnych czy też odsetek sprzyjają zagraniczne spółki holdingowe. Polska podpisała szereg umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których dokładna analiza pozwala na wybór lokalizacji firmy, gdzie obciążenia fiskalne są mniejsze. Jednocześnie efektywne, międzynarodowe planowanie podatkowe wymaga odpowiedniego rozeznania w wewnętrznych regulacjach podatkowych wybranego kraju (tak, aby nie okazało się, że oszczędności osiągnięte w Polsce zostaną skonsumowane przez obciążenia podatkowe w innym państwie).

Czym należy się kierować przy wyborze jurysdykcji odpowiedniej dla umieszczenia spółki holdingowej? Po pierwsze, niskim poziomem opodatkowania dywidend, a także korzystnym opodatkowaniem należności licencyjnych (z tego względu istotne jest poszukiwanie odpowiedniej lokalizacji dla spółki holdingowej w ramach Wspólnoty Europejskiej - aby korzystać z przywilejów, jakie dają europejskie dyrektywy - chociażby Parent Subsidiary Directive, która została zaimplementowana do polskiej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ponadto, w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej na skalę międzynarodową, nie bez znaczenia pozostaje również warunek posiadania przez docelowy kraj rezydencji spółki holdingowej rozwiniętej sieci umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartych z innymi krajami. Do takich krajów należą: Holandia, Luksemburg czy Cypr. Dodatkowo - co nie pozostaje bez wpływu na ostateczną decyzję o stworzeniu spółki holdingowej w obcej jurysdykcji - znaczenie może mieć rzeczywisty koszt utrzymania takiej spółki, tzn. koszty obsługi prawnej, księgowej i podatkowej.

Wykorzystywanie przepisów międzynarodowych do zmniejszenia obciążeń podatkowych jest popularnym rozwiązaniem stosowanym przez przedsiębiorców na całym świecie. Z tego też względu trzeba porzucić obawy, że wykorzystanie jurysdykcji o łagodnym reżimie podatkowym wiąże się automatycznie ze zjawiskiem "przerzucania dochodów", które niejako z definicji jest uważnie śledzone przez władze podatkowe. W praktyce polscy przedsiębiorcy coraz częściej sięgają właśnie po ten rodzaj optymalizacji podatkowej.

Ceny transferowe - metoda do optymalizacji w grupie

Ceny transferowe od zawsze były elementem planowania podatkowego, choć jednocześnie stanowiły przedmiot sporów z władzami skarbowymi. Co prawda swoboda w ustalaniu poziomu cen między podmiotami powiązanymi jest wytyczona przez ogólną zasadę arm's length, tj. zasadę rynkowości, należy jednak pamiętać, że nie oznacza to sztywno ustalonych ram cenowych. Odpowiednie rozłożenie czynników mających wpływ na transakcje (takich jak ponoszone ryzyko, przyjęta strategia gospodarcza) pozwala na ustalenie poziomu cen między stronami na pożądanym poziomie. Narzędziem do realizacji optymalizacji podatkowej w tym zakresie może być zawarcie porozumienia w sprawie ustalenia cen transakcyjnych (APA - Advance Pricing Agreement). Cały proces polega na przedstawieniu danych i wyliczeń, z których wynika poziom cen transferowych między podmiotami powiązanymi do akceptacji, ministrowi finansów. Odpowiednio przygotowane wyliczenia oraz właściwie realizowany proces "porozumienia" przez przedsiębiorcę powinien doprowadzić do zaakceptowania sposobu rozliczeń. Proces jest kosztowny i czasochłonny, ale jego ostateczny wpływ na optymalizację podatkową może być istotny.

Zmiana formy prawnej

Innym środkiem, który może prowadzić do optymalizacji podatkowej dotyczącej podatków dochodowych, jest wykorzystanie możliwości, jakie daje zmiana formy prawnej prowadzonej działalności. Dla celów optymalizacji pozycji podatkowej w zakresie podatku dochodowego przedsiębiorcy mogą rozważyć wykorzystanie spółki osobowej lub też utworzenie prywatnego funduszu inwestycyjnego.

1 alternatywa - spółka osobowa

Prowadzenie działalności gospodarczej poprzez spółkę kapitałową oznacza dla ich właścicieli (osób fizycznych) praktycznie podwójne opodatkowanie. Raz na poziomie korporacyjnym - opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób prawnych przychodów spółki - a następnie na poziomie właścicielskim - opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów z zysków kapitałowych.

Taki schemat wewnętrznego, podwójnego opodatkowania jest powszechnie stosowany w wielu krajach. Bez względu na wysokość stawek poszczególnych podatków dochodowych dla przedsiębiorcy oznacza to podwójne opodatkowanie tego samego przychodu. Pomimo że stawka podatku dochodowego od osób prawnych w Polsce jest relatywnie niska w porównaniu do innych krajów Wspólnoty Europejskiej, zaś dochody kapitałowe są opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych wg liniowej stawki 19%, opodatkowanie przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w formie spółki kapitałowej sięga ponad 34%.