Francja

Francuskie postępowanie upominawcze (injonction de payer) nie wymaga angażowania prawnika, jest proste i względnie tanie. Dzięki przejrzystemu i dobrze skorelowanemu systemowi wierzyciel nie musi składać wniosku do sądu właściwego dla siedziby dłużnika. Wniosek kierowany jest do prezesa sądu gospodarczego (Tribunal de Commerce) i zawiera dane wnioskodawcy (ewentualnie jego pełnomocnika), dane dłużnika, oświadczenie wierzyciela o kwocie wierzytelności i opis dokumentów będących podstawą roszczenia.

Na formularzu znajduje się również wniosek wierzyciela o wydanie nakazu płatniczego i nadanie mu klauzuli wykonalności zgodnie z artykułami 1422 i 1423 Nouveau Code de Procedure Civile - nowego kodeksu cywilnego. Druk ten zawiera dodatkowo treść nakazu zapłaty, który po podpisaniu przez sekretarza i prezesa sądu powinien zostać, na wniosek wierzyciela, doręczony dłużnikowi w ciągu najdalej 6 miesięcy od daty wydania.

Zobacz również:

• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
• Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
• International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Po złożeniu tego wniosku sąd bada dołączone do sprawy dokumenty i jeśli uzna wierzytelność za bezsporną, nakazuje dłużnikowi zapłacić wymienioną sumę. W sytuacji jednak, gdy wierzytelności są sporne, sędzia odpowiedzialny za dany region zobowiązany jest zadecydować, czy przedmiotowe zobowiązanie jest właściwie i w pełni udokumentowane. Jeżeli stwierdzi, że przedstawione dokumenty są niewystarczające bądź jakiekolwiek czynniki uniemożliwiają uznanie długu, sprawa przechodzi do procedury zwykłej. Mankamentem jest niestety czas takiego postępowania, które może trwać nawet rok. W zależności od wielkości roszczenia oraz sytuacji finansowej dłużnika, wierzyciel może wnioskować do sądu o ustanowienie zabezpieczenia na jego majątku. Działania te mają zabezpieczyć wierzyciela przed ewentualną próbą pozbycia się majątku przez dłużnika w trakcie postępowania.

Odmowa sądu nie może być już przedmiotem rewizji, a sprawa może być skierowana do postępowania zwykłego. W przypadku uznania częściowego wierzyciel zachowuje prawo do dochodzenia pozostałej części i dalszego postępowania.

Nakaz zapłaty wydany przez sąd musi zostać dostarczony dłużnikowi, który ma 30 dni na wniesienie zarzutów. Po tym okresie wierzyciel może wnioskować o nadanie klauzuli wykonalności zgodnie z artykułami (1422 i 1423 nowego kodeksu cywilnego). Wniosek musi złożyć w ciągu miesiąca od wygaśnięcia terminu, jaki dłużnik miał na złożenie sprzeciwu.

Koszty postępowania pokrywa wierzyciel. Wszelkie opłaty związane z procedurą muszą zostać uiszczone w ciągu 15 dni od złożenia wniosku. W przypadku, gdy dłużnik złoży sprzeciw, sprawa jest rozpatrywana dalej przez ten sam sąd i w tym samym trybie. Jeżeli dłużnik wycofa się ze swojego sprzeciwu, wierzyciel ma także jeden miesiąc (od daty wycofania sprzeciwu przez dłużnika) na uzyskanie tytułu wykonawczego do wezwania. Niestety, koszty sprzeciwu dłużnika na wstępie ponosi wierzyciel i musi je pokryć w ciągu 15 dni od otrzymania wezwania.

Hiszpania

W wyniku reformy cywilnego prawa procesowego, które weszło w życie 8 stycznia 2001 r., procedura dochodzenia należności od dłużników w Hiszpanii została znacznie uproszczona i skrócona. Nowe prawo w dalszym ciągu wymaga od wierzyciela przedstawienia dużej liczby dokumentów umożliwiających potwierdzenie istnienia i zasadności zobowiązania.

Postępowanie upominawcze rozpoczyna się z chwilą złożenia wniosku przez wierzyciela. Wniosek może dotyczyć należności do 30.000 euro. Składany jest w sądzie właściwym dla siedziby dłużnika, jeżeli natomiast nie jest ona znana, należy złożyć go w sądzie właściwym dla miejsca, w którym może znajdować się dłużnik. Sąd z urzędu zobowiązany jest do sprawdzenia powyższych informacji. Wniosek ten nie podlega żadnym formalnym wymaganiom, a do jego zgłoszenia nie jest wymagalna reprezentacja prawnicza (Art. 814. 2 LEC - Ley de Enjuciamento Civil). We wniosku muszą znaleźć się dane dotyczące stron, a także opis wierzytelności. Do wniosku należy dołączyć inne wymienione w nim dokumenty (Art. 814 LEC). W odróżnieniu do niemieckiej procedury w przypadku hiszpańskiego dłużnika konieczne jest udokumentowanie długu (Art. 812.1.2 LEC). W tym wypadku prawo hiszpańskie dosyć łagodnie reguluje kwestię rodzaju dokumentów potwierdzających zaistniałą wierzytelność. Mogą to być faktury, telegramy, pisma od dłużnika lub inne dokumenty, które potwierdzają istnienie wierzytelności. W dalszej kolejności sąd sprawdza, czy złożone dokumenty stanowią podstawę do wydania wezwania do zapłaty. W przypadku braku przeciwwskazań wezwanie zostaje wystawione i musi zostać dostarczone dłużnikowi (Art. 815,1 w związku z Art. 161 LEC) zgodnie z obowiązującymi ogólnie regulacjami dotyczącymi dostarczania korespondencji (Art. 161 LEC). Po otrzymaniu wezwania dłużnik może uregulować należność w ciągu 20 dni, wnieść zarzut wobec wezwania lub po prostu zachować się pasywnie. Płatności mogą być dokonywane na konto wierzyciela lub sądu.

Wniesienie przez dłużnika zarzutu wobec wezwania (escrito de oposicion - Art. 818 LEC) powoduje skierowanie sprawy do rozpatrzenia w postępowaniu zwykłym. W sytuacji, gdy kwota roszczenia przekracza 900 euro, wierzyciel zobowiązany jest do wyznaczenia reprezentanta (prawnika). Jeżeli zaś dłużnik nie wniesie zarzutu w terminie do 20 dni, sąd niezwłocznie wydaje postanowienie o egzekucji "auto despachando ejecución". Stanowi ono tytuł prawny do wszczęcia egzekucji komorniczej i jest prawomocne co do przedmiotu sporu (Art. 816,2 LEC).

Wierzyciel otrzymuje także prawo do odsetek zgodnie z Art. 576, LEC lub względnie do odsetek ustawowych powiększonych o dodatkowe 2%.

Włochy

Najlepsze rezultaty w dochodzeniu swoich należności przedsiębiorcy uzyskają na drodze pozasądowej. Dlaczego? Ma na to wpływ złożoność włoskiego prawa i skomplikowane procedury. W wielu wypadkach najlepszym rozwiązaniem okazuje się bezpośredni kontakt wierzyciela z dłużnikiem, wizyta w siedzibie dłużnika czy choćby kontakt telefoniczny. Droga sądowa zostaje jedynie w ostateczności.

Postępowanie upominawcze, zapisane w prawie włoskim, jest bardzo zbliżone do prawa niemieckiego. Jego postawą jest wydawane przez sąd wezwanie do zapłaty. Postępowanie to może toczyć się bez udziału dłużnika, a nakaz może zostać wydany w trybie zaocznym. Jednym z wymogów rozpoczęcia takiego postępowania jest konieczność udokumentowania przez wierzyciela zasadności długu poprzez przedstawienie faktur, umów lub innych dokumentów.

Jedną z niewielu różnic pomiędzy włoskim postępowaniem upominawczym (decreto ingiuntivo) a procedurami występującymi w prawie niemieckim jest termin, jaki ma dłużnik na złożenie sprzeciwu. Od momentu wydania przez sąd wezwania do zapłaty, dłużnik ma prawo wnieść sprzeciw w okresie do 40 dni. Ważne jest, iż zarzuty te muszą zostać wniesione do tego samego sędziego, który prowadził postępowanie. W takim wypadku tryb ulega zmianie na zwykły. W tym czasie wierzyciel może przedstawić dodatkowe dowody, które wcześniej nie mogły być włączone do postępowania uproszczonego.

Jedną z ważniejszych zalet tego rodzaju posterowania jest to, że wezwanie do zapłaty asygnowane przez sędziego stanowi tytuł prawny do ustanowienia hipoteki na majątku dłużnika. Pozostaje ona w mocy aż do wydania ostatecznej decyzji, bez względu na okres trwania postępowań, dodatkowo uniemożliwiając ogłoszenie upadłości w okresie roku od daty rejestracji hipoteki. Jeżeli dług oparty jest na czeku, wekslu bądź uznaniu długu, a istnieje uzasadnione ryzyko, iż w ciągu tego okresu dłużnik wyprowadzi majątek z firmy, sędzia może wydać nakaz natychmiastowej zapłaty (provisional execution). Jednakże w takiej sytuacji sędzia może zażądać ustanowienia zabezpieczenia przez wierzyciela na wypadek, gdyby jego roszczenia w trakcie dalszego postępowania okazały się bezpodstawne.

W sytuacji, gdy dłużnik nie wniesie zażalenia, sędzia na wniosek wierzyciela nadaje klauzulę wykonalności. Tytuł egzekucyjny (titulo esecutivo) stanowi podstawę do dalszych działań, w tym również egzekucji komorniczej. Dłużnikowi należy dostarczyć "titulo esecutivo" wraz z formalnym, ostatecznym wezwaniem do zapłaty zawierającym dane o wysokości długu, ostateczną datę jego uregulowania oraz informację o wszczęciu egzekucji komorniczej, w przypadku niewywiązania się ze zobowiązania w oznaczonym terminie. Dokument ten nazywany jest "precetto". Od tego momentu dłużnik ma 10 dni na dobrowolną spłatę. Okres ten może jednak zostać skrócony w uzasadnionych wypadkach. W przypadku wniesienia zarzutów przez dłużnika, wyznaczony okres ulega zawieszeniu i sprawa trafia do postępowania w pierwszej instancji. Z drugiej strony rozpoczęte już działania egzekucyjne, o ile wszczęte zostały przed wniesieniem zarzutu, nie są zawieszane, chyba że tak postanowi sąd. Brak zapłaty pomimo dostarczonego precetto pozwala wierzycielowi złożyć wniosek o egzekucje z majątku. Wniosek składany jest do komornika - ufficiali giudiziari, który jest właściwie umocowany, aby zajmować ruchomości, nieruchomości oraz inne składniki majątku dłużnika.

Wierzyciel w ciągu 90 dni od zajęcia musi zwrócić się do magistratu o wyznaczenie przesłuchania, na którym ustalana jest data sprzedaży zajętego majątku, wycena przeprowadzona przez biegłego oraz osoba prowadząca sprzedaż (może to być sędzia lub osoba trzecia przez niego wyznaczona).

Współpraca merytoryczna: Zbigniew Korzeniewski, kierownik Zespołu Windykacji Międzynarodowej Euler Hermes.