Rynek finansowy musi wesprzeć gospodarkę

"Chcąc rozwijać dalej polską gospodarkę musimy postawić na rynek finansowy. Powinien on być potraktowany priorytetowo w rozwoju gospodarczym kraju" - mówi dr Iwona Sroka, prezes KDPW i KDPW_CCP.

W jaki sposób KDPW buduje dziś swoją przewagę strategiczną?

Dzisiaj naszą przewagę konkurencyjną budujemy oferując komplementarny pakiet usług „szyty na miarę” polskiego rynku i jego uczestników, ale w oparciu o najwyższe międzynarodowe standardy, wymagane autoryzacje i korzystną relację ceny do wartości i jakości usług.

KDPW

Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, jako odrębna spółka, powstał w 1994 roku. Wcześniej, od 1991 roku, był częścią Giełdy Papierów Wartościowych. Akcjonariuszami KDPW w równych częściach są: Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, Narodowy Bank Polski oraz Skarb Państwa.

1 lipca 2011 roku nastąpiło wydzielenie ze struktur KDPW izby rozliczeniowej KDPW_CCP, co było efektem przyjętej i realizowanej Strategii Krajowego Depozytu na lata 2010-2013. Izba KDPW_CCP jest odpowiedzialna za prowadzenie rozliczeń transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz w alternatywnym systemie obrotu i prowadzenia systemu zabezpieczania płynności rozliczeń. Do 1 czerwca 2011 roku funkcje te pełnił KDPW. Spółka KDPW_CCP jest w 100 proc. własnością Krajowego Depozytu. Tworząc na polskim rynku izbę rozliczeniową KDPW wypełnił najwyższe międzynarodowe standardy oraz znacząco podniósł konkurencyjność polskiego rynku kapitałowego.

Przedmiotem oferty KDPW jest rejestracja papierów wartościowych, rozliczanie i rozrachunek transakcji dla wszystkich klas aktywów dostępnych na rynku giełdowym oraz międzybankowym, dla których to usług KDPW jest i chce pozostać dostawcą pierwszego wyboru dla polskich inwestorów, emitentów, uczestników rynku i platform obrotu. KDPW stale rozwija również wachlarz usług międzynarodowych związanych z rejestracją raportowanych transakcji do repozytorium transakcji, zgodnie z europejskimi wymogami regulacyjnymi i nadawania zgodnych ze standardem globalnym kodów LEI, zarówno dla polskich jak i zagranicznych podmiotów.

KDPW współpracuje z czołowymi instytucjami depozytowymi. Na czym ta współpraca polega?

Współpraca KDPW z zagranicznymi instytucjami depozytowymi oparta jest w głównej mierze na tworzeniu i obsłudze połączeń operacyjnych, umożliwiających transfer papierów wartościowych spółek notowanych w formule tzw. dual-listingu, czyli obecnych równolegle na GPW oraz innym parkiecie. Obsługujemy 21 linków wychodzących z zagranicznymi CSD (czyli depozytami papierów wartościowych) do 19 rynków – najwięcej w regionie CEE.

Zobacz również:

  • GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach

Aktualnie prowadzimy prace nad rozwiązaniami w zakresie rejestracji listów zastawnych w euro. Realizacja tego projektu pozwoli na uruchomienie nowego kanału dystrybucji dla polskich papierów wartościowych emitowanych w euro do inwestorów zagranicznych, posiadających rachunki w międzynarodowych depozytach papierów wartościowych. Chcemy zainteresować tą usługą polskich emitentów, w szczególności banki hipoteczne. Planujemy także uruchomienie przez zagraniczne CSD linków DvP w euro, w tym otwieranie rachunków zbiorczych w KDPW. Jesteśmy także w trakcie weryfikacji stanowiska polskiego rynku odnośnie zasadności biznesowej wejścia na paneuropejską platformę rozrachunkową TARGET2-Securities (T2S) z euro i złotówką. W przypadku podjęcia decyzji o wejściu KDPW na platformę T2S musimy być gotowi do kompleksowej obsługi zagranicznych papierów wartościowych posiadanych przez polskich inwestorów.

Dwa lata temu zostało uruchomione repozytorium transakcji KDPW_TR. Proszę o krótkie wyjaśnienie czytelnikom roli i zadań tej instytucji.

Repozytorium KDPW_TR działa w ramach struktur Krajowego Depozytu i jest miejscem, do którego zobligowane do tego podmioty raportują informacje o zawieranych kontraktach terminowych. Obecnie pracujemy nad rozszerzeniem działalności KDPW_TR w kierunku nowych usług raportowania wynikających z regulacji europejskich. KDPW podjął działania mające na celu uruchomienie usługi „zatwierdzonego mechanizmu sprawozdawczego” (ARM - Approved Reporting Mechanizm). Nowa usługa związana jest z rozszerzeniem zakresu informacji, podlegających wymogowi raportowania określonemu w regulacjach MiFID II / MiFIR. Będziemy także oferować przyjmowanie raportów transakcji warunkowych (w związku z regulacją SFTR), co wymagało będzie rozszerzenia posiadanej autoryzacji w ESMA.

Aby prawidłowo wypełniać obowiązek przekazywania informacji do repozytorium transakcji, przedsiębiorstwa muszą posiadać tzw. kod LEI, czyli unikalny numer identyfikujący ten podmiot w skali globalnej. Wychodząc naprzeciw naszym klientom zaoferowaliśmy także usługę nadawania kodów LEI. Jak do tej pory nadaliśmy pond 7 tys. takich numerów. Konieczność uzyskania i posługiwania się przez podmioty prawne kodami LEI określają regulacje prawa europejskiego. Aktualnie dotyczy to firm raportujących informacje o kontraktach pochodnych, ale wkrótce obowiązek posiadania kodów LEI obejmie szerszą grupę, w tym podmioty zawierające transakcje na rynku regulowanym oraz emitentów.

Które przedsiębiorstwa są zobowiązane do raportowania transakcji na instrumentach pochodnych? Z jakimi sankcjami mogą liczyć się uczestnicy tego rodzaju transakcji w przypadku braku raportowania?

Obowiązek raportowy dotyczy wszystkich przedsiębiorstw (osoby prawne), ale także osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Nie dotyczy natomiast osób fizycznych, czyli inwestorów indywidualnych. Podmioty zobligowane do raportowania mogą raportować jedynie do zarejestrowanych przez ESMA, czyli europejski organ nadzoru nad rynkiem kapitałowym, repozytoriów. W chwili obecnej ESMA zarejestrowała 6 tego typu instytucji. Nasze repozytorium zbiera informacje o kontraktach zawieranych przez ok. 15 tys. podmiotów – krajowych, ale także zagranicznych, bo do KDPW_RT raportują również firmy z innych krajów UE.

Ostatnie lata przyniosły nowe spojrzenie na kwestie bezpieczeństwa i transparentności rynku, co jest efektem niedawnego kryzysy na rynkach finansowych. Szczególnie wzrosło znaczenie informacji o rynku i jego dynamice, które mogłyby wspierać instytucje nadzorcze w odpowiednio wczesnym reagowaniu na niepokojące sygnały. Temu służyć mają m.in. informacje gromadzone w repozytoriach transakcji. W Ustawie o obrocie instrumentami finansowymi wprowadzone zostały sankcje za niewykonywanie lub nienależyte wykonywanie wymogów wynikających z rozporządzenia EMIR. Kompetencje do nakładania kar pieniężnych ustawodawca przyznał Komisji Nadzoru Finansowego. Na kontrahentów niefinansowych KNF może nałożyć karę w wysokości nawet do 1 000 000 zł. W przypadku kontrahentów finansowych kary mogą wynosić do 10 000 000 zł.

Sprawne i terminowe rozliczanie transakcji to podstawa funkcjonowania zorganizowanego rynku kapitałowego. Mogą jednak wystąpić czynniki siły wyższej, jak awaria czy atak hakerski. W jaki sposób KDPW i KDPW_CCP zabezpieczają się przed ryzykiem zagrożenia ciągłości działania?

Jesteśmy spółką technologiczną, opartą na bardzo nowoczesnych rozwiązaniach, ale mogę zapewnić, że również bardzo bezpiecznych. Dysponujemy ośrodkiem zapasowym, odpowiednimi procedurami związanymi z bezpieczeństwem technologicznym, informatycznym, komunikacyjnym. Stosowane przez nas procedury i rozwiązania przeszły pozytywną weryfikację organów nadzorczych, czego przykładem może być m.in. europejska autoryzacja izby rozliczeniowej zgodnie z wymogami rozporządzenia EMIR, stawiająca bardzo wygórowane wymagania w kwestii bezpieczeństwa.

Czy poziom zagrożenia rośnie (np. w stosunku do sytuacji sprzed 3-5 lat?)

Postęp technologiczny jest coraz szybszy, a wraz z nim rośnie także poziom cyber-zagrożenia. Na szczęście w parze z nim idzie ewolucja systemów zarządzania bezpieczeństwem. W 2016 roku kończymy prace nad dostosowaniem procedur bezpieczeństwa systemów informatycznych do wymogów nałożonych przez Wytyczne KNF w zakresie IT oraz bezpieczeństwa teleinformatycznego. Pracujemy także nad dostosowaniem funkcjonującego w GK KDPW systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym do wymogów określonych w Rozporządzeniu CSDR i aktach wykonawczych od niego.

Jak przebiegają prace w tym zakresie?

Prace nad dostosowaniem KDPW do wymogów rozporządzenia CSDR idą zgodnie z założonym przez nas harmonogramem, który wynika głównie z procesu legislacyjnego Komisji Europejskiej, a zwłaszcza z publikacji tzw. regulacyjnych standardów technicznych do CSDR, które w szczegółowy sposób regulują działalność centralnych depozytów papierów wartościowych.

Jaki wpływ na rynek miało skrócenie - w ramach tego dostosowania - cyklu rozliczeniowego z trzech do dwóch dni?

Zmiana cyklu rozrachunkowego na standard T+2 dostosowała nasz rynek do zasad wynikających z unijnego rozporządzenia CSDR (Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie usprawnienia rozrachunku papierów wartościowych w Unii Europejskiej i w sprawie centralnych depozytów papierów wartościowych). Większość europejskich depozytów, w tym KDPW, dokonało zmiany w październiku 2014 roku.

Skrócenie cyklu rozrachunkowego wpłynęło pozytywnie zarówno na uczestników KDPW i KDPW_CCP, jak i inwestorów. Ci ostatni zyskali krótszy okres w zakresie finalizacji zawieranych transakcji, szybsze pozyskiwanie papierów wartościowych (strona kupująca) oraz środków pieniężnych (strona sprzedająca). Uczestnikom KDPW oraz KDPW_CCP zmiana pozwoliła z kolei na skrócenie okresu utrzymywania depozytów zabezpieczających dla pozycji rozliczeniowych oraz dała większe możliwości w zakresie pozyskiwania papierów wartościowych w celu przeprowadzenia pełnego rozrachunku.

Co jeszcze zyska rynek kapitałowy po dostosowaniu KDPW do standardów wymaganych rozporządzeniem CSDR? Czego może oczekiwać inwestor?

Celem rozporządzenia jest ujednolicenie na poziomie europejskim wymogów dotyczących świadczenia usług przez centralne depozyty papierów wartościowych oraz usprawnienie rozrachunku papierów wartościowych, realizowane w szczególności poprzez harmonizację zasad rozrachunku stosowanych na rynkach europejskich. Wymagania regulowane przepisami CSDR dotyczą zatem nie tylko centralnych depozytów papierów wartościowych świadczących usługi na obszarze Unii Europejskiej, ale także, bezpośrednio lub pośrednio, uczestników prowadzonych przez te depozyty systemów. Nie ma ono zatem bezpośredniego wpływu na inwestorów, poza wspomnianym już skróceniem cyklu rozrachunkowego.

Potwierdzeniem zgodności zasad działania danego depozytu będzie proces autoryzacji zgodnie z wymogami rozporządzenia CSDR.

Oczywiście musi on być poprzedzony szeregiem zmian organizacyjnych, regulacyjnych, technologicznych, kapitałowych, czy współpracy z innymi CSD, dostosowujących funkcjonowanie depozytu. I takie prace w KDPW już trwają od pewnego czasu. Uzyskanie autoryzacji jest warunkiem dalszego prowadzenia działalności przez KDPW w zakresie wszystkich usług podstawowych, czyli rejestracji papierów wartościowych, prowadzenia systemu depozytowego oraz systemu rozrachunku papierów wartościowych, co warunkuje tym samym działanie całego polskiego rynku kapitałowego, w tym wszystkich podmiotów działających na nim.

Przewidujemy, że w drugiej połowie 2017 roku złożymy w Komisji Nadzoru Finansowego wniosek o uzyskanie autoryzacji, a samą autoryzację mamy nadzieję uzyskać w roku 2018.

Przez kilkanaście lat polska giełda wzrastała w cieple emanowanym przez OFE. W ostatnich latach owo źródło ciepła przygasło a wkrótce może zupełnie wygasnąć. Co wtedy?

Bez wątpienia rynek kapitałowy w ostatnim czasie przeżywa trudne chwile i dotychczasowe jego sukcesy nie są w stanie zniwelować trudności i wyzwań w przyszłości. W mojej ocenie Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju jest wielką szansą na nowy bodziec rozwoju, tzw. „driverem” dla rynku kapitałowego, a szerzej – szansą na kompleksowe podejście do wzrostu gospodarczego, który jest nieodłącznym warunkiem dla koniunktury giełdowej.

W obszarze Kapitał dla Rozwoju SOR zakłada wzrost skali i znaczenia wykorzystania mechanizmów rynku kapitałowego w finansowaniu rozwoju gospodarki, dzięki m.in. działaniom wspierającym dostęp MŚP do kapitału za pośrednictwem różnych segmentów rynku kapitałowego, usuwaniu barier regulacyjnych, stworzeniu jednolitej strategii rozwoju dla całego polskiego rynku kapitałowego oraz programowi budowy kapitału długoterminowego. Chcąc rozwijać dalej polską gospodarkę musimy postawić na rynek finansowy. Powinien on być potraktowany priorytetowo w rozwoju gospodarczym kraju. Dodatkowo podobne myślenie i wzrost znaczenia mechanizmów rynkowych w finansowaniu MŚP zawarto w europejskim programie Unii Rynków Kapitałowych.

Na Skarb Państwa nie ma już co liczyć. Prywatne firmy niechętnie spoglądają na giełdę. Jak można przekonać spółki do poszukiwania kapitału na rynku publicznym?

Odbudowa wizerunku polskiego rynku kapitałowego jest kluczowa dla mobilizacji kapitału i przywrócenia zaufania inwestorów do polskiego rynku kapitałowego, jako transparentnego i efektywnego źródła pozyskiwania kapitału przez polskie przedsiębiorstwa i miejsca lokowania długoterminowych oszczędności przez Polaków.

Dla wejścia na ścieżkę szybkiego rozwoju gospodarczego, opartego o innowacyjne przedsiębiorstwa i usługi, tworzące wysoką wartość dodaną, niezbędne jest zwiększenie roli rynku kapitałowego w finansowaniu polskich firm. Wymaga to, poza wspomniana poprawą wizerunku rynku, podjęcia także innych działań: zwiększenia ochrony inwestorów, preferencji podatkowych dla emitentów i inwestorów, adekwatnych do wielkości krajowego rynku regulacji, przyjaznych procedur administracyjnych, podniesienia poziomu edukacji społeczeństwa.

Kluczowym czynnikiem decydujący o stabilnym i systematycznym rozwoju rynku kapitałowego w Polsce jest wskazana w Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju, budowa długoterminowego kapitału Polaków, w tym - oszczędności długoterminowe zgromadzone w powszechnych, lecz dobrowolnych programach emerytalnych. Proponowane Pracownicze Plany Kapitałowe oraz Indywidualne Plany Kapitałowe mają gromadzić od 2019 roku ok. 15–20 mld zł nowych oszczędności rocznie, co będzie poważnym impulsem rozwojowym dla rynku kapitałowego.

A może rynek kapitałowy jest już przeregulowany do granicy bólu, i nie dotyczy to tylko Polski? Widzimy, jakie obowiązki i kary nakłada rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie nadużyć na rynku („rozporządzenie MAR”). Spółki będą kalkulować plusy i minusy z obecności na giełdzie.

W zamierzeniach nowe regulacje dotyczące rynku kapitałowego wdrażane na poziomie UE miały na celu złagodzenie negatywnych skutków kryzysu i zmniejszenia ryzyka pojawienia się podobnych perturbacji w przyszłości. Jednak wprowadzając nowe rozwiązania przede wszystkim nie wzięto pod uwagę poziomu rozwoju i wielkości poszczególnych rynków, a co się z tym wiąże – kosztów, jakie rynki muszą ponieść w związku z nowymi regulacjami. Ponadto w relatywnie krótkim okresie wprowadzono wiele nowych rozwiązań prawnych. W związku z tym niezwykle istotne jest zwiększenie konkurencyjności polskiego otoczenia regulacyjnego tak, aby przepisy dotyczące uczestników rynku kapitałowego były bardziej elastyczne, kosztowo oszczędne, by w pełni była stosowana zasada proporcjonalności przy implementacji przepisów Unii Europejskiej. Istotną rolę ma tutaj do odegrania ustawodawca, a także nadzorca, którzy powinni zwracać szczególną uwagę na wpływ przyjmowanych rozwiązań na konkurencyjność polskiego rynku kapitałowego.

W ostatnim okresie obserwujemy wiele istotnych zmian politycznych na świecie, które już mają lub będą oddziaływać na rynki finansowe. Czy ich siła oddziaływania będzie miała duży wpływ na polski rynek kapitałowy?

Polski rynek kapitałowy jest częścią globalnej gospodarki. Na jego funkcjonowanie wpływ mają także wydarzenia mające miejsce poza granicami naszego kraju. Zatem to, co dzieje się w Chinach, USA, czy Rosji ma odzwierciedlenie również na polskiej giełdzie. Pamiętajmy, że połowę obrotów na GPW generują inwestorzy zagraniczni.

Jakie ma Pani plany na najbliższą przyszłość co do rozwoju spółek z Grupy KDPW?

Kilka tygodni temu przyjęliśmy Strategię rozwoju KDPW na lata 2017 – 2021, która zorientowana jest na krajowy potencjał, oparta na tzw. rozwoju organicznym i tworzeniu kompleksowej oferty usług post-transakcyjnych dla polskich i zagranicznych uczestników rynku finansowego. Tak, aby nasi uczestnicy nie musieli szukać oferty za granicą, nie wychodzili po usługi do innych podmiotów sfery post-transakcyjnej, a rozwiązania oferowane tu, w kraju, były atrakcyjne także dla podmiotów zagranicznych operujących na rodzimym rynku finansowym. Zawarte w Strategii cele, projekty i priorytety działalności stanowią podstawę harmonijnego i zrównoważonego rozwoju w przyszłości. Ponadto przewidujemy działania ukierunkowanie na współpracę interoperacyjną i harmonizację z infrastrukturą europejską oraz poszukiwanie możliwości świadczenia usług na rynkach zagranicznych, zgodnie z możliwościami tworzonymi m.in. przez regulacje europejskie oraz zgodnie z potrzebami rynkowymi.

Rynek finansowy musi wesprzeć gospodarkę
dr Iwona Sroka

Prezes Zarządu Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych (KDPW) oraz KDPW_CCP.

Od wielu lat związana jest z rynkiem finansowym w Polsce. W 2009 r. objęła stanowisko Prezesa Zarządu Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych (KDPW). Po wydzieleniu ze struktur KDPW izby rozliczeniowej KDPW_CCP w 2011 r. pełni również funkcję Prezesa Zarządu tej instytucji. W latach 2000-2009 pracowała na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, jako Doradca Zarządu Giełdy, a następnie Dyrektor Biura Komunikacji Marketingowej. Od października 2011 r. Iwona Sroka pełni funkcję Wiceprezydenta Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej – najstarszej i największej organizacji skupiających pracodawców. 22 października 2015 r. powołana przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę w skład Rady Dialogu Społecznego. Pełni funkcję Członka Rady Dyrektorów Europejskiego Stowarzyszenia Centralnych Depozytów Papierów Wartościowych (ECSDA) oraz Członka Rady ds. Systemu Płatniczego przy Narodowym Banku Polskim.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200