CIO/CEO: Czym jest cyfryzacja?

Dariusz Jędrzejczyk: Cyfryzacja to dziś słowo klucz. Wszyscy chcą z niej korzystać, choć nie wszyscy wiedzą jak. Przypomina mi się sytuacja z przed kilku lat. Wówczas tematem numer jeden był cloud computing. Każda firma widziała w nim potencjał, ale dopiero po około dwóch latach można było mówić o konkretnych projektach. Podobnie jest z cyfryzacją. Obecnie mamy do czynienia przede wszystkim z edukacją rynku. Firmy analityczne i dostawcy publikują wiele raportów, które mają przybliżyć proces cyfryzacji i uzmysłowić klientom, ile można na niej zyskać lub stracić.

No właśnie, zwracają uwagę głównie dane dotyczące liczby firm, które przez cyfrową rewolucję mają zostać zmiecione.

Zobacz również:

• Bez ludzi nie ma sukcesu
• 9 cech wielkich liderów IT
• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach

Na pewno część firm nie wytrzyma tempa. Niektóre na fali cyfryzacji powstaną, ale bez konkretnego pomysłu szybką upadną. Z drugiej strony przynajmniej w niektórych obszarach rynek się skonsoliduje.

Czyli cyfryzacja to jednak bańka spekulacyjna?

Wszystko zależy od strategii. Na przełomie 1999 i 2000 roku wiele firm, bardzo często w zupełnie nieuzasadniony sposób, starało się dodać do nazwy firmy .com. W efekcie zainwestowano w biznesy, które miały realizować nieuświadomione potrzeby internautów. I nawet z odpowiednią domeną, nie były w stanie się obronić.

Mieliśmy nawet w Internet Standard specjalną kategorię newsa: ile dotcomów zbankrutowało w danym miesiącu. Tylko, że wtedy to były statystyki amerykańskie lub europejskie. Tamtą bańkę oglądaliśmy z pozycji obserwatorów. Dzisiaj nasz rynek jest bardziej częścią takich procesów.

Tak, ale to akurat dobry znak. Technologia w biznesie to dziś już nie wyróżnik a pewien standard. Pytanie tylko, na ile z niej korzystamy i jaką rolę pełni w organizacji. Adaptacja rozwiązań IT w polskich przedsiębiorstwach jest mocno zróżnicowana. Z jednej strony rośnie liczba wdrożeń w chmurze czy systemów bezpieczeństwa, z drugiej nadal część firm nie posiada systemów ERP. Z badania Orange Insights, które zrealizowaliśmy w 2015 roku wśród średnich i dużych firm wynika, że co trzecie przedsiębiorstwo w Polsce zamierza dopiero zainwestować w rozwiązania tej klasy. To oznacza, że poziom zaawansowania w zakresie informatyzacji nie jest jednolity. Niektórzy dopiero zanurzyli stopy, weszli po kolana, ale nie płyną jeszcze z nurtem cyfryzacji.

Ale może da się przeskoczyć ten etap rozwoju?

W niektórych przypadkach tak. Wspominał o tym po części Jim Collins w książce „Good to great”. Collins prześledził zmiany modeli biznesowych kilkuset firm, które odniosły sukces na przestrzeni lat. W rezultacie sformułował wniosek o tzw. technologicznym turbodoładowaniu. Technologia przyspiesza zmiany. Ale już teraz wiemy, że to nie wszystko. Jest cała grupa firm cyfrowych od urodzenia - Uber, Netflix, alibaba.com. Potrzebowały zaledwie kilku lat, czasem kilkunastu miesięcy, aby wspiąć się na szczyty rankingów branż i „zjeść” tych, którzy budowali swoją pozycję rynkową o wiele dłużej, ale w zupełnie inny sposób – obok technologii, a nie na bazie technologii.

Jaka jest zatem ostatecznie Pana definicja cyfrowej transformacji?

To przenikanie się świata biznesu i IT. Nie jest to jednak informatyzacja. Mówimy o zupełnie innej skali. Cyfryzacja polega na tworzeniu się nowych modeli biznesowych w oparciu o wątek technologiczny. Cyfrowa firma to taka, która bez warstwy technologicznej albo w ogóle by nie istniała albo byłaby zupełnie inną firmą.

Czy firmy - klienci Integrated Solutions i Orange - dobrze „czytają” to zjawisko?

Największy biznes robi to bardzo trafnie. W przypadku sektora MSP jest różnie, firmy są bardziej ostrożne, ale za to sam proces decyzyjny jest krótszy, co wpływa na dynamikę zmian.

Brzmi intrygująco, ale proszę o wyjaśnienie.

Odpowiadam za segment największych klientów w Grupie Kapitałowej Orange Polska, do którego należy 400 polskich grup kapitałowych, 18 tys. największych korporacji. W ciągu dwóch lat podwoiliśmy przychody, w tym roku przekraczając 400 mln zł. Ten wynik cieszy, ale nadal widzimy potencjał do intensyfikacji działań w zakresie cloudu, big data czy data center. A w mojej ocenie to właśnie te technologie nadają biznesowi cyfrowego charakteru. Cloud Computing jest świetnym, naturalnym laboratorium do tworzenia usług cyfrowych. Z tego pnia wywodzą się koncepcje, które są dla biznesu czytelne. Łączy je mianownik „w chmurze” jako synonim braku kosztów stałych i możliwości zarządzania poziomem jakości, dostępności, skalowania. Dotyczą komunikacji, bezpieczeństwa, zapewnienia ciągłości operacyjnej.

Wrócę do zadanego już pytania. Czemu od razu nie następuje przeskok do usług bardziej działających na wyobraźnię i złożonych niż np. kolokacja?

Mówimy tutaj o firmach, które już mają jakąś historię biznesową, informatyczną, skalę działania. To oczywiste, że one ryzykują więcej niż np. startup.

Doświadczenie nakazuje im ostrożność?

Posłużę się analogią do słów Zuckerberga z ostatniego kongresu mobilnego w Barcelonie. Mówił o tym, że najważniejszą, pomijaną dzisiaj potrzebą, jest uzyskanie dostępu do Internetu i usług cyfrowych przez tych ludzi, którzy nadal tego dostępu nie posiadają. Między wierszami sformułował on wizję i strategię rozwoju rynku, który potrzebuje paliwa w postacie większej liczby podłączonych do Internetu (zatem i do Facebooka) ludzi i urządzeń. Rynek będzie się rozwijał, będzie przybywać produktów, o ile będzie wzrastać liczba użytkowników i interakcji. Na rynku B2B takim paliwem np. dla cloud computingu jest rozwój szerokopasmowego Internetu. Orange w ciągu najbliższych trzech latach zamierza zainwestować 2 miliardy 200 milionów złotych w rozbudowę sieci szerokopasmowych. To realne działanie, które bez wątpienia przyczyni się do cyfryzacji biznesu.

Zawsze pytałem przy okazji wywiadów o cyfryzacji, czy firmowe IT jest w stanie wypromować cyfryzację. A może wypada zapytać, czy IT, CIO nadążają za taką zmianą.

To zależy od kilku kwestii, ale przede wszystkim od podejścia zarządu do funkcji CIO, ale i samego CIO. Według mnie, bez silnej, technicznej, strategicznej ekspertyzy i bez kompetencji CIO, firmy w świecie cyfrowych rozwiązań są jak dzieci we mgle, a tu nie ma czasu i pieniędzy na eksperymenty.

Może dlatego firmy rozbudowują nowe kompetencje cyfrowe i tworzą takie stanowiska jak Chief Digital Officers.

Tak, ale należy wówczas wyznaczyć klarowną granicę pomiędzy kompetencjami CIO i CDO. Prognozy IDC zakładają, że do 2017 roku 60 proc. firm, które mają wpisaną cyfrową transformację w swoją strategię rozwoju, utworzy na poziomie zarządów niezależne stanowiska wykonawcze, nadzorujące realizację procesów związanych z cyfrową transformacją. To, na ile ta prognoza się spełni, zależy jednak od stopnia ucyfrowienia przedsiębiorstw. Jeśli technologia zostanie wpisana tylko w jeden obszar działania, to wówczas może okazać się, że oddzielny dział i funkcja CDO nie będą niezbędne, wystarczą usługi zewnętrznego dostawcy.

Czyli potrzebny jest nie tyko np. kontakt z klientem w różnych kanałach, ale i ucyfrowienie procesów biznesowych.

Każda firma rośnie w nieco innym tempie. Naszą rolą jako dostawcy jest dostarczenie jej tego, czego ona w danym momencie potrzebuje, nawet jeśli ta cyfryzacja jest fragmentaryczna. Ale są oczywiście przedsiębiorstwa, które całkowicie skierowały się w stronę digitalizacji. Ostatnio jeden z banków podjął decyzje o systematycznym wygaszaniu tradycyjnych oddziałów na rzecz cyfrowych i samoobsługowych. Inni głośno mówią o wdrażaniu platform pożyczkowych.

Wróćmy na koniec do prognoz. Świat trochę zachłysnął się cyfryzacją. Do 2016 r. 2/3 firm globalnych miało wstawić cyfryzację do strategii...

Tak prognozy są imponujące, ale warto patrzeć na zjawisko wieloaspektowo. Fakt, cyfrowa rewolucja jest nieunikniona. Będzie jednak postępować w innym tempie w zależności od branży, specyfiki biznesu i rynku, na którym działamy. Inna strategię obiorą firmy o ugruntowanej pozycji, inną startupy, które są „dzieckiem” cyfrowej rewolucji.