Fundamenty ceny ropy naftowej

Z dziesięciu kierunków zidentyfikowanych przez firmę doradczą McKinsey aż sześć ukształtuje przyszły rynek energetyczny i towarowy. Światowe koncerny energetyczne w zbliżających się dekadach staną w obliczu niespotykanych wcześniej zmian i niepewności jako kombinacji sześciu trendów makro- i mikroekonomicznych oraz społecznych, które wpłyną na warunki konkurencyjności na rynku energii. Oto skala złożoności i różnorodności uwarunkowań rynku ropy naftowej.

Globalny popyt na ropę jest funkcją światowej aktywności gospodarczej i ceny ropy - im wyższy poziom działalności gospodarczej, tym większe zapotrzebowanie, im wyższe ceny, tym mniejsze zużycie. Relacje pomiędzy popytem i podażą opisywane są elastycznością cenową i elastycznością dochodową popytu (procentowa zmiana ilościowa popytu do procentowej zmiany ceny) w perspektywie krótko- i długoterminowej oraz w skali globalnej lub krajowej. Popyt i podaż w danym roku zależą nie tylko od bieżącej ceny, ale również od wielu innych czynników. Wśród nich dochód jest kluczowym czynnikiem zapotrzebowania. Ceny z poprzednich lat z jednej strony odzwierciedlają zmiany w przyzwyczajeniach zakupowych (kształtują popyt) np. w korzystaniu z dużych samochodów osobowych i wykorzystywaniu paliw w gospodarstwach, z drugiej zaś są ważne dla podaży, dlatego że jej zmiana wymaga czasochłonnych i kapitałochłonnych prac geologicznych i wydobywczych.

W historii wystąpiło kilka okresów, w których przesunięcie krzywych podaży miało związek ze zdarzeniami geopolitycznymi. Zdarzenia, takie jak rewolucja w Iranie w 1978 r. (spadek wydobycia o 5,4 mln boe/dzień, tj. 9% światowego wydobycia) oraz wojna iracko-irańska w 1980 r. (spadek wydobycia o 3,1 mln boe/dzień) spowodowały wzrost realnej ceny ropy o 80% pomiędzy styczniem 1979 r. i kwietniem 1980 r. W tym okresie konsumpcja ropy naftowej w USA zmniejszyła się o 16%, podczas gdy PKB wzrósł o 5,4%. Zakładając elastyczność przychodową, można by oczekiwać wzrostu konsumpcji o 5,4%, a nie spadku o 16% . Sumaryczny spadek konsumpcji wyniósł zatem 21,4% a krótkoterminowa elastyczność cenowa wyniosła 0,27. Dla lat 2002 - 2006 elastyczność cenowa wyniosła 0,075, a zatem znacznie mniej niż dla 1978 - 1980.

Zobacz również:

  • GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
  • Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
  • International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Szacunki różnych badaczy krótkoterminowej elastyczności cenowej są zbliżone, a zakres jest szeroki w zależności od badanego okresu i regionu. Wszyscy szacują długoterminową elastyczność cenową jako 2-krotnie wyższą od krótkoterminowej. Analizy z lat 2004 - 2007 szacują krótkoterminową elastyczność cenową w wysokości 0,02 - 0,03 i długoterminową 0,03 - 0,08.

Tak niska elastyczność cenowa w połączeniu z dramatycznym spadkiem podaży odpowiada za zachowanie się ceny ropy (tzw. szok podażowy). Osiągnięcie nowego stanu równowagi popytu i podaży ropy po zdarzeniach, takich jak: embargo OPEC (1973 - 1974), rewolucja irańska (1978), wojna iracko-irańska (1978) czy inwazja Iraku na Kuwejt (1990), następowało w efekcie gwałtownej zmiany ceny ropy (np. wzrostu o 250% po inwazji na Kuwejt). Niska elastyczność cenowa odpowiada również za gwałtowny wzrost ceny w okresach ekstremalnych warunków pogodowych, np. w czasie bardzo zimnego grudnia 1989 r. (wzrost cen o ok. 100% w ciągu miesiąca), gdy zapotrzebowanie na olej opałowy gwałtownie wzrosło (szok popytowy). Znajomość elastyczności jest użyteczna, ponieważ daje podstawy do oszacowania efektu cenowego zmiany po stronie popytu lub podaży. Przykładowo, gdyby nagle przerwane zostały dostawy ropy z Nigerii (ok. 2,4 mln boe dziennie w 2008 r.) prawdopodobny krótkoterminowy wzrost ceny wyniósłby od 100% do 150% (dla założonej elastyczności 0,03 - 0,02).

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200