Sztuka zadawania pytań - Quizzics

Kto zadaje pytania, ma przewagę. Zadawanie pytań zawsze poszerza pole do działania, a nigdy nie zawęża pola do myślenia o działaniu.

Kto zadaje pytania, ma przewagę. Zadawanie pytań zawsze poszerza pole do działania, a nigdy nie zawęża pola do myślenia o działaniu.

W gospodarce opartej na wiedzy dostęp do informacji przestał być przywilejem. Piotr Tymochowicz we wstępie swojej książki "Biblia skuteczności" opisuje, jak na początku lat 1990. był w stanie przekonać dyrektora hotelu Marriott, komendanta warszawskiej policji i milionera Lecha Grobelnego, że jego znajoma jest austriacką księżniczką. Karin Sobieski (dla jej uwiarygodnienia dodał do nazwiska "zu Schwarzenberg") otrzymała policyjną eskortę i przez trzy dni zajmowała piętro hotelu Marriott tylko dlatego, że nikt nie zadał właściwych pytań.

Zobacz również:

  • GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
  • Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
  • International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Każda przełomowa idea ma swój prapoczątek w zadaniu właściwego pytania: wielkie budowle, wspaniałe dzieła muzyczne to odpowiedzi na zadane przez ich twórców pytania. Nie inaczej jest w biznesie: każdy sukces ma swój początek w pytaniu. O ile informacja sama w sobie niesie zerową wartość dodaną (liczy się wiedza!), o tyle właściwie zadane pytanie daje największą stopę zwrotu w biznesie. Peter F. Drucker zauważył, że "jeżeli zastosujemy wiedzę do zadań, które już znamy, nazywamy to poprawą produktywności. Jeżeli zastosujemy ją do zadań nowych i odmiennych, nazywamy to innowacyjnością". Z kolei Leif Edvinsson, znany ekspert od kapitału intelektualnego, twierdzi, że największym wyzwaniem jest opanowanie sztuki zadawania pytań ("quizzics"). Zadając właściwe pytania, rozwijamy biznes, w którym chcemy działać w przyszłości. Zadanie pytania wiąże się z ucieczką z obszaru komfortowej pewności. Kiedyś w takim obszarze znalazł się IBM, dzisiaj mówi się już o dinozaurze Microsoft, który zna niemal wszystkie odpowiedzi. Lecz to Google zaczyna być postrzegany jako najbardziej innowacyjnego gracz w sektorze IT. Pytania wypływają z opowieści, a opowieści kreują nas samych.

Umiejętność zadawania pytań wiąże się ze zdolnością do przełamywania schematów myślowych. Model myślowy to wyjaśnienie czyjegoś sposobu myślenia. Model myślenia to wewnętrzny symbol lub reprezentacja rzeczywistości. Służy nam do przyśpieszenia procesu poznania rzeczywistości. Psychologowie poznawczy uważają obecnie za model mentalny (myślowy) "znajdującą się w umyśle reprezentację zewnętrznej rzeczywistości".

Ellen Langer, psycholog społeczny z Harvardu, przeprowadziła eksperyment. Prosiła o przysługę ludzi czekających w kolejce do kserokopiarki w bibliotece. Gdy mówiła: "Przepraszam, czy mogę odbić pięć stron, ponieważ bardzo się spieszę?", aż 94% czekających ją przepuściło! Gdy prośba nie była zakończona takimi słowami, tylko 60% osób było skłonnych ją przepuścić. Najbardziej fascynujące jest jednak to, że kiedy powiedziała: "Przepraszam, mam pięć stron. Czy mogę skorzystać z ksero, ponieważ muszę skopiować te dokumenty?", 93% czekających przepuściło ją, mimo że nie wymieniła żadnego istotnego powodu! Powinieneś jak najczęściej używać tego słowa, gdy starasz się przekonywać ludzi. "Będzie pan chciał zainwestować teraz, ponieważ zarobi pan na tym dużo pieniędzy". Prawdopodobnie będziecie zadowoleni, mogąc zainwestować w ogłoszenie większego formatu, ponieważ dzięki temu zgłosi się do was więcej ludzi". Dodanie "ponieważ" do słownictwa używanego w procesie perswazji będzie wymagało od ciebie sporo świadomego wysiłku. Jednak poświęcony czas zwróci się w przyszłości z nawiązką.

Sztuka zadawania pytań - Quizzics

Tabela 1. Zmiana schematów myślenia

Wiele wspaniałych pomysłów w biznesie nigdy nie ogląda światła dziennego, gdyż napotyka opór w postaci modeli myślowych. "Strażnicy" stanu obecnego bronią świata, który znają (często są jego współtwórcami), przed ingerencją lub destrukcją w postaci innowacji. Każda nowocześnie zarządzana organizacja powinna dokonywać okresowego audytu modeli myślowych funkcjonujących w firmie. Wstępne założenia są wrogiem sukcesu. "Warto we wszystkich sprawach od czasu do czasu zastanowić się nad tezami, które od dawna uważa się za pewnik" (Bertrand Russell).

Modele te wpływają na:

  1. Kulturę organizacyjną (wspólnie wyznawane przez pracowników wartości, rytuały, tabor, dogmaty);
  2. Procedury i kryteria oceny kompetencji pracowników i zarządu (kim jest "dobry" a kim jest "zły" pracownik?)
  3. Procesy biznesowe służące doskonaleniu i innowacji (co możemy zmienić, a czego powinniśmy bronić przed zmianą?).
  4. Zarządzanie strategiczne (kim są nasi główni konkurenci dzisiaj? kim będą nasi konkurenci jutro? gdzie pojawią się nowe trendy rynkowe? jak je rozpoznamy?).

Oto jak można zmienić schematy myślowe:

  1. Poszukaj w sobie i swoim otoczeniu ograniczeń mentalnych (np. nieuzasadniona wrogość lub lojalność wobec jakiejś osoby), fizycznych (miejsce zamieszkania, warunki mieszkaniowe), emocjonalnych (np. trauma po śmierci bliskiej osoby) i duchowych (np. świadkowie Jehowy nie zezwalają na transfuzję krwi, ortodoksyjni żydzi nie wykonują żadnych prac fizycznych w czasie szabatu itp.). Zadaj sobie pytanie, jak pokonać te bariery. Pewien profesor na uniwersytecie Yale tak ocenił pomysł studenta biznesu: "Koncepcja interesująca, ale żeby otrzymać ocenę wyższą niż dostateczna, musiałaby być realna". Student Fred Smith, wykorzystując ten pomysł, założył firmę kurierską Federal Express.
  2. Odszukaj osoby, które już przekroczyły tę barierę, np. dla dzieci z ubogich rodzin spotkanie z gwiazdą futbolu światowego formatu, która wychowała się w slumsach - potraktuj to jako inspirację do poprawy swojego bytu.
  3. Zastanów się, jakie ryzyko wiąże się z przyjęciem nowych schematów. Einstein powiedział, że "nie ma nic potężniejszego, niż idea, której czas nadszedł". Może dzisiaj nadszedł czas na pomysł, który wszyscy wyśmiali cztery lata temu?
  4. Czy znasz swoje schematy myślowe? Jeśli nie, poszukaj sposobów ich przetestowania w warunkach, które nie narażą cię na zbytnie ryzyko.
  5. Odrzucając stare schematy, nie niszcz ich bezpowrotnie w pamięci. Operator ultranowoczesnej stacji radiolokacyjnej powinien umieć komunikować się alfabetem Morse'a. W przypadku awarii umiejętność ta może uratować niejedno życie. Zapisując się na kurs szybkiego czytania, nie zapomnij o przyjemności, jaką daje delektowanie się pismami filozofów bądź poetów.
  6. Walcz z rutyną - tak często jak to możliwe zmieniaj otoczenie, schematy prezentacji, sposoby odnoszenia się do ludzi, staraj się różnie interpretować te same informacje (szklanka jest w połowie pełna czy w połowie pusta?).
  7. Wcielaj się w rolę adwokata diabła - próbuj stanąć po stronie innej osoby, z którą jesteś w konflikcie, staraj się odnaleźć sens w idiotycznej, twoim zdaniem, decyzji lub w głupim stwierdzeniu.
  8. Interesuj się wypowiedziami futurologów, intelektualistów, którzy są, według ciebie, oderwani od rzeczywistości. Oni często trafnie przewidują przyszłość, bo nic nie ryzykują, gdy ich przewidywania okażą się nieprawdziwe.
  9. Udawaj, że jesteś kimś z zewnątrz i zadawaj sobie pytania w rodzaju: "dlaczego w ogóle to robię? dlaczego w taki sposób?".
  10. Wyraź problem innymi słowami. Spróbuj opisać problem słowami żołnierza, inżyniera, Napoleona, Stalina, Wałęsy lub Mickiewicza!
  11. Rozważ rady specjalistów i profesjonalistów, przeczytaj raporty i rekomendacje, po czym zastanów się, czy nie postąpić wbrew ich zaleceniom. Niestety, oficjalne raporty są bardzo często pisane przez "politycznie poprawnych" ekspertów, którym brakuje świeżego spojrzenia. Wystarczy zastanowić się, co się stanie, gdy postąpi się wbrew ich zaleceniom.
W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200