Optymalizacja podatku dochodowego

Podatki są widocznym elementem kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Efektywne zarządzanie finansami każdego przedsiębiorstwa musi zatem obejmować odpowiednie nimi zarządzanie.

Podatki są widocznym elementem kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Efektywne zarządzanie finansami każdego przedsiębiorstwa musi zatem obejmować odpowiednie nimi zarządzanie.

Miarą efektywności podatkowej przedsiębiorstwa może być tzw. efektywna stawka podatkowa, czyli stosunek podatku faktycznie zapłaconego do osiągniętego zysku brutto. Jeśli jest powyżej stawki nominalnej (19%), oznacza, że spółka musi przeanalizować swoje rozliczenia podatkowe, by zidentyfikować możliwe obszary optymalizacji. Odpowiednio wdrożone rozwiązania optymalizacyjne powinny przyczynić się do obniżenia efektywnej stawki podatkowej, nawet poniżej obowiązującej stawki nominalnej, a to jest celem efektywnego planowania podatkowego.

Ostatnio Ministerstwo Finansów opublikowało dane, z których wynika, że mimo większych wpływów do budżetu państwa efektywna stawka podatkowa polskich przedsiębiorców obniżyła się do 16, 67%, tj. poniżej stawki nominalnej. Oznacza to, że znaczna część przedsiębiorców stosuje różnorakie narzędzia optymalizacyjne. Dla innych to sygnał, że można płacić mniejsze podatki.

Można, a patrząc wyłącznie z perspektywy finansowej przedsiębiorstwa, nawet trzeba. Powstaje jednak pytanie - jak to robić efektywnie i bezpiecznie?

Czym jest planowanie podatkowe

Planowanie podatkowe należy określić jako zespół działań podatnika prowadzących do zredukowania obciążeń podatkowych w granicach obowiązującego prawa. Tak długo, jak te działania mieszczą się w ramach wytyczonych przez obowiązujące prawo, nie można mówić o "kreatywnej księgowości" czy obchodzeniu przepisów podatkowych.

Polskie przepisy podatkowe nie zawierają ogólnej klauzuli "obejścia prawa", która mogłaby posłużyć władzom skarbowym do kwestionowania legalnych czynności pozwalających na zmniejszenie czy też uniknięcie opodatkowania. W żadnym jednak wypadku nie oznacza to, że wolność w optymalizacji rozliczeń podatkowych jest niczym nieskrępowana. Pewne ograniczenia wprowadzają Ordynacja podatkowa oraz ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie podziałów i łączenia spółek, która realizuje zasadę interpretowania czynności prawnych nie tylko przy uznaniu ich formy, lecz przede wszystkim biorąc pod uwagę zamiar i cel (zasada "substance over form").

Dla zobrazowania zakresu dozwolonej optymalizacji podatkowej warto przywołać jeden z wielu wyroków sądowych w tym zakresie: "Z żadnej normy prawnej nie można wyprowadzić zasady nakładającej na podatnika obowiązek działania do powstania zobowiązania podatkowego w najwyższej możliwej wysokości. Jeżeli obowiązujący porządek prawny stwarza podatnikowi możliwość wyboru kilku legalnych konstrukcji do osiągnięcia zamierzonego celu gospodarczego, z których każda będzie miała inny wymiar podatkowy, to wybór najkorzystniejszego podatkowo rozwiązania nie może być traktowany jako obejście prawa". Ponadto, trzeba wyraźnie rozróżnić planowanie podatkowe od uchylania się od opodatkowania, co sprowadza się do celowego nielegalnego działania po to, by ominąć przepisy podatkowe i w efekcie nie zapłacić należnego fiskusowi podatku.

Od czego zacząć planowanie podatkowe? Przede wszystkim od zidentyfikowania najistotniejszych obszarów wpływających na efektywność rozliczeń podatkowych. Pozycja podatkowa w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zależy przede wszystkim od takich czynników, jak różnice w amortyzacji księgowej i podatkowej, różnice dotyczące momentu opodatkowania, czy też konkretne wyłączenia z kosztów podatkowych. Z tego względu najprostsze formy optymalizacji podatkowej dotyczą odpowiedniego zarządzania elementami kosztów podatkowych. Natomiast bardziej wyrafinowane narzędzia mogą obejmować już pewne elementy strukturyzujące aktywa i pasywa spółki oraz wykorzystywać możliwości oferowane przez korzystniejsze niż polska jurysdykcje podatkowe.

Kwalifikacja i udokumentowanie kosztów

Zgodnie z ogólną zasadą zawartą w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, przedsiębiorcy nie mogą uznać za koszty uzyskania przychodu wydatków poniesionych w związku z osiąganiem przez nich przychodów zwolnionych.

Doskonałym tego przykładem są choćby próby kwestionowania przez władze skarbowe nakładów na konsultacje związane z uzyskaniem dotacji z UE. Wykazanie, że poniesiony koszt ma związek z całokształtem działalności gospodarczej podatnika i pośrednio z jego przychodami opodatkowanymi, powinno zapewnić mu uznanie tych wydatków za koszty podatkowe. Innym sposobem na optymalizację w ramach przepisów dotyczących kosztów uzyskania przychodów jest wprowadzenie odpowiedniej polityki dotyczącej nieściągalnych wierzytelności, tj. wypracowanie właściwych procedur zabezpieczających możliwość odliczenia takich wierzytelności.

Amortyzacja i zarządzanie kosztami podatkowymi

Skutecznym sposobem na zarządzanie podatkowymi kosztami przedsiębiorstwa jest planowanie amortyzacji podatkowej. Obecnie, poza standardową metodą liniową oraz degresywną, przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pozwalają na podwyższanie stawek przewidzianych w wykazie m.in. dla budynków i budowli, które są w pogorszonym lub złym stanie, czy też maszyn i urządzeń, które należą do szybko starzejących się pod względem technicznym elementów majątku trwałego. Dodatkowo korzystniejsze zasady amortyzacji mogą obejmować - po spełnieniu pewnych warunków - zarówno środki trwałe po raz pierwszy wprowadzone do ewidencji, jak i środki używane.

Planowanie podatkowe stwarza dziłaniatypu "cost segregation" - wydzielenie z budynków elementów mogących stanowić odrębne środki trwałe. Biorąc pod uwagę, że stawka podatkowej amortyzacji tych środków jest wyższa od przewidzianej dla budynków, można skuteczne zwiększyć podstawę amortyzacji środków trwałych figurujących w księgach rachunkowych firmy. Alternatywnym narzędziem optymalizacyjnym, związanym ze środkami trwałymi spółki, jest przeprowadzenie operacji "sale and lease back", która pozwala na zwiększenie wartości dokonywanych odpisów i poprawia płynność finansową spółki. Jednocześnie kiedy przedsiębiorca notuje stratę lub jest w złej sytuacji finansowej, może rozważyć przedłużenie okresu amortyzacji (i obniżenie wysokości odpisów amortyzacyjnych).

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200