Europejski rynek fuzji i przejęć osiągnął najlepsze wyniki w ostatnich latach. Także w Europie Środkowej i Wschodniej odnotowano wyjątkowe ożywienie.

W Europie w 2006 r. przeprowadzono 5216 transakcji o wartości 1,33 bln USD. To wzrost o 31% w porównaniu do 2005 r. W Europie Środkowej i Wschodniej liczba transakcji wzrosła w zeszłym roku o 37%, a ich całkowita wartość zwiększyła się o 79%, osiągając rekordowy poziom 163 mld USD w porównaniu do 91 mld USD w 2005 r. Oznacza to 2527 ujawnionych publicznie 2527 akwizycji.

Zobacz również:

• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
• Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
• International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Firma PricewaterhouseCoopers, aby przygotować najnowszy raport o transakcjach M&A, przeprowadziła analizy w 11 krajach (w tym po raz pierwszy w Serbii) tego regionu Europy. Wśród krajów uczestniczących w ankiecie jest duża różnorodność rozkładu transakcji w obrębie poszczególnych sektorów branżowych. Czechy (24%), Słowacja (23%) i Ukraina (23%) przyciągnęły więcej transakcji sektora wytwórczego, niż wynosi średnia regionalna (20%). Z drugiej strony, Bułgaria i Serbia zostają zdecydowanie w tyle, jeżeli chodzi o przyciąganie inwestorów do swoich sektorów wytwórczych - stąd obawy, że brakuje tam atrakcyjnych celów akwizycji.

Aktywność na rynku fuzji i przejęć zwiększyła się dwukrotnie w stosunku do poziomu z 2005 r. Wartość transakcji z 2004 r. została przekroczona ponad trzykrotnie. Znaczny udział w tym ma Rosja, gdzie w 2006 r. odnotowano 1210 transakcji o łącznej wartości 111 mld USD. Elementem składowym rynku M&A były prywatyzacje. Jedenaście krajów uczestniczących w badaniach PwC zgłosiło 490 prywatyzacji przeprowadzonych w 2006 r., w porównaniu do 322 transakcji w 2005 r. Związane one były głównie z procesami trwającymi w Rosji, Serbii i na Ukrainie. W samej Serbii miało miejsce 210 transakcji prywatyzacyjnych. Jednak prywatyzacja nasiliła się w ubiegłym roku na mniej rozwiniętych rynkach Serbii, Rosji i Ukrainy. Te trzy kraje odpowiadają za 80% wszystkich umów prywatyzacyjnych w regionie.

Na Wschód

Przepływ inwestycji cały czas zmierza w kierunku wschodnim, teraz do Bułgarii, Rumunii i Rosji, gdzie przeprowadzane są duże transakcje. Eksperci PwC oczekują, że również w przypadku bardziej dojrzałych rynków, zwłaszcza Czech, Polski i Węgier, środek ciężkości na rynku fuzji i przejęć przesunie się w kierunku średniej wielkości celów branżowych i jednorazowych transakcji o dużej wartości. Wśród najbardziej atrakcyjnych krajów docelowych dla inwestycji kapitałowych, oceniając wg liczby transakcji napływowych, znalazła się Rosja, a kolejne dwa miejsca przypadły Czechom i Polsce. Wśród zagranicznych inwestorów na rynku Europy Środkowej i Wschodniej największą aktywnością w zeszłym roku wykazali się inwestorzy z Wielkiej Brytanii, Niemiec, USA i Austrii. W poprzedniej publikacji nt. raportu PwC (październikowe wydanie "CEO") pisałem obszerniej na ten temat, tym razem więcej uwagi poświęcam najatrakcyjniejszym branżom i największym transakcjom w poszczególnych krajach.

W sektorze usług finansowych głównymi celami były Serbia (29%), Słowenia (25%), Ukraina (25%) i Chorwacja (24%), podczas gdy średnia dla całego regionu wyniosła 16%. Zwiększoną aktywnością charakteryzował się sektor energii i usług komunalnych, a jego motorem były Rosja, Czechy, Węgry i Polska. Wiele transakcji miało związek z oczekiwaną liberalizacją, wymogami unbundlingu i wyższym popytem na działalność komercyjną w tych krajach. Jeżeli chodzi o branże mniej atrakcyjne w skali całego regionu, Rosja o 2 pkt proc. przekroczyła wynoszącą 6% średnią w sektorze telekomunikacyjnym. Podobnym osiągnięciem mogły pochwalić się Polska i Węgry w sektorze IT - liczba transakcji w tych krajach była wyższa od średniej odpowiednio o 9 pkt proc. i 4 pkt proc. (średnia 5%).

Transakcje na rynku mediów były skoncentrowane na krajach bałkańskich - Bułgarii, Chorwacji, Rumunii i Słowenii. Każde z tych państw uzyskało wynik co najmniej o 3 - 6 pkt proc. wyższy od średniej, wynoszącej 5%. Główną przyczyną wydaje się postępująca liberalizacja tych rynków, a także stosunkowo niewielka obecność graczy zagranicznych.

Fuzje i przejęcia w sektorze finansowym

Niemal trzy czwarte wszystkich transakcji na rynku usług finansowych (397) w 2006 r. skoncentrowało się w  czterech krajach: w Rosji (225), Ukrainie (42), Serbii (16) i Bułgarii (11).

Rosja i Ukraina mają kilka cech wspólnych. Zagraniczne banki przejawiały wielkie zainteresowanie rynkiem bankowości detalicznej, co doprowadziło do szeregu istotnych transakcji przejęć w wykonaniu dużych banków europejskich. Dodatkowe bodźce do inwestowania w regionie stanowią rozdrobnienie rynku, niska penetracja rynku przez banki, stosunkowo duża liczba ludności, a także rosnące dochody społeczeństwa. Inne segmenty usług finansowych pozostały niemal nietknięte; zagraniczni gracze ograniczyli swoją aktywność do przejęć mniejszych instytucji, stanowiących platformę przyszłej ekspansji.

Istotna różnica pomiędzy Rosją a Ukrainą związana jest z ekspansją dużych banków rosyjskich, które zaczynają przejęcia średniej wielkości banków na terenie Wspólnoty Niepodległych Państw. Na rynku panuje przekonanie, że tendencja utrzyma się w 2007 r., zwłaszcza że mniejsze banki o wyższych kosztach kapitału mają coraz większe problemy, żeby konkurować z międzynarodowymi gigantami. Oto wybrane najciekawsze transakcje:

• przejęcie United Financial Group (Rosja) przez Deutsche Bank (Niemcy);
• przejęcie Import-Export Bank (Rosja) przez Raiffeisen Zentralbank Oesterreich (Austria);
• przejęcie Investberbank (Rosja) przez OTP Bank (Węgry);
• przejęcie International Moscow Bank (Rosja) przez UniCredito Italiano (Włochy);
• przejęcie Ukrsotsbank (Ukraina) przez Banca Intesa (Włochy);
• przejęcie Raiffeisenbank Ukraina (Ukraina) przez OTP Bank (Węgry);
• przejęcie UkrSibbank (Ukraina) przez BNP Paribas (Francja).

W Bułgarii i Serbii doszło już wcześniej do wysokiej koncentracji władzy i kontroli, wywieranej przez zagraniczne banki nad aktywami bankowymi - 94% wszystkich aktywów w Bułgarii i 70% w Serbii. Dlatego jeszcze większego tempa nabrał wyścig po mniejsze banki. W Serbii Bank Centralny podjął decyzję o zaprzestaniu wydawania nowych licencji dla powstających banków, zmuszając w ten sposób nowych graczy do przejmowania już istniejących banków, głównie w drodze przetargów na prywatyzowane banki państwowe.

Przykłady transakcji:

• przejęcie DZI Bank AD (Bułgaria) przez EFG Eurobank Ergasias (Grecja);
• połączenie Bulbank z bankami lokalnymi HVB Bank Biochim i Hebros Bank (Bułgaria);
• przejęcie Niska Banka, Zepter Banka oraz Kulska Banka (Serbia) przez OTP Bank (Węgry);
• przejęcie Panonska Banka (Serbia) przez San Paoli IMI (Włochy);
• prywatyzacja Panonska Banka (Serbia) kupionego przez National Bank of Greece (Grecja).