Realizacja wielkich inwestycji bardzo często jest dużym obciążeniem dla kapitałów inwestora, które może powodować problemy z pozyskaniem źródeł finansowania. Alternatywą jest zastosowanie metody finansowania - project finance.

Ta metoda powoduje, że inwestycja staje się możliwym do realizacji wyzwaniem, które nie kończy się tylko na pozyskaniu pieniądza, ale jest ogromnym przedsięwzięciem wymagającym doświadczenia w zarządzaniu ryzykiem i projektami. Warto zapoznać się z finansowymi konsekwencjami zastosowania project finance.

Zobacz również:

• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
• Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
• International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Na czym polega project finance?

Project finance, w tłumaczeniu na język polski, oznacza finansowanie projektów. Doskonale oddaje to ideę tej metody. Rdzeń project finance stanowi specjalnie powołana do przeprowadzenia transakcji spółka. Spółka ta jest wyodrębniona majątkowo w stosunku do pozostałych uczestniczących w procesie finansowania. Project finance jest alternatywą dla przedsiębiorstw, które chcą przeprowadzać duże inwestycje i które posiadają lukę w kapitałach własnych, uniemożliwiającą dalszy rozwój. Oczywiście, brak kapitału własnego może być uzupełniony przez zewnętrzne źródła finansowania. Jednak nie zawsze jest to możliwe. Zgodnie z zasadami dźwigni finansowej i ideą krańcowego kosztu kapitału, zbyt duże zadłużenie może negatywnie zachwiać strukturą pasywów, co w praktyce zwiększa ryzyko inwestowania i niechęć dawców kapitału do podejmowania tego ryzyka.

Obciążenie majątku długiem może zmniejszyć zastosowanie project finance. Powołanie odrębnej spółki umożliwia wzrost oceny zdolności do spłaty długu. Spółka celowa wpływa na odseparowanie ryzyka wypłacalności kredytobiorcy od ryzyka generowania dodatnich przepływów pieniężnych przez finansowany projekt. W praktyce dawcy kapitału nie oceniają ryzyka całej firmy, tylko koncentrują się na ryzyku konkretnego projektu, który jest finansowany. Ocenie podlega zdolność do generowania przepływów pieniężnych przez spółkę celową, a nie przez kredytobiorcę. Jest to duża zaleta, ponieważ przepływy pieniężne kredytobiorcy są wrażliwe nie tylko na ryzyko związane z realizacją finansowanego projektu, ale również na ryzyko projektów już realizowanych i tych, które będą realizowane w przyszłości. Project finance umożliwia bezpośrednie zarządzanie ryzykiem przepływów generowanych przez projekt.

Wymierne korzyści

Project finance jest metodą finansowania, z której coraz częściej zaczynają korzystać duże przedsiębiorstwa. Wiąże się to z wymiernymi korzyściami finansowymi.

Podstawowa korzyść wynikająca z zastosowania project finance to możliwość pozyskania środków na sfinansowanie kapitałochłonnych inwestycji. Wiele przedsiębiorstw decyduje się na taki wariant pomimo wyższego kosztu finansowania. Koszt ten jest związany z wyższą premią za ryzyko, jakiej żądają pożyczkodawcy. Pomimo to jest on akceptowany, ponieważ próba samodzielnego zdobycia kapitału może zbyt obciążyć zdolność kredytową inicjatora projektu i w konsekwencji jeszcze bardziej zwiększyć średnią cenę płaconą za kapitał. Przy tradycyjnym modelu finansowania, ze względu na wysokie ryzyko inwestycji, przedsiębiorstwo może mieć problemy z pozyskaniem jakichkolwiek kapitałów. W cenę kapitału pozyskanego za pomocą project finance wpisany jest również dłuższy okres zwrotu z inwestycji. Do tego dostosowany jest okres spłaty zadłużenia.

Kolejną zaletą project finance jest pozabilansowy charakter operacji. Finansowanie projektu odbywa się poprzez powołanie odrębnej spółki. Dzięki temu zadłużenie wykorzystywane do realizacji inwestycji nie wpływa na pasywa przedsiębiorstwa inicjującego projekt. Neutralna pozostaje również sfera ryzyka. Dzięki powołaniu specjalnej spółki ryzyko inicjatora zostaje odseparowane od ryzyka projektu. Wspominając o neutralności, trzeba ją rozumieć na dwa sposoby. Po pierwsze ryzyko inicjatora nie wpływa na bezpieczeństwo kapitałów zaangażowanych w projekt przez wierzycieli. Po drugie ryzykowne projekty nie obniżają zdolności do zaciągania nowych długów przez inicjatora. Pozabilansowy charakter project finance jest również pozytywnie odbierany w kontekście oceny przedsiębiorstwa za pomocą miar uwzględniających koszt zaangażowanego kapitału (np. ekonomiczna wartość dodana).

Bardzo dużą zaletą jest elastyczność spłaty zadłużenia. Każdy projekt musi zawierać prognozę spodziewanych przepływów pieniężnych. Spłata zadłużenia może być więc dostosowana do spodziewanych nadwyżek pieniężnych. Elastyczność ta jest również doskonałym narzędziem kształtującym politykę podatkową spółki. Obciążenia podatkowe mogą być zminimalizowane nie tylko poprzez dopasowanie spłaty transz zadłużenia, ale również poprzez większe możliwości w doborze źródeł finansowania (np. zastąpienie części kredytu leasingiem operacyjnym).

Project finance poprzez powołanie osobnej spółki z niezależną od inwestora strukturą kapitałów umożliwia również osiągnięcie większego efektu dźwigni finansowej. Metoda ta jest neutralna dla krańcowego kosztu pozyskania kapitału przez inwestora.

Stosowane źródła kapitałów

Tak jak każde przedsiębiorstwo, spółka celowa powinna posiadać określoną strukturę kapitałów finansujących jej działalność. Źródła kapitału powinny być na tyle zróżnicowane, aby średni koszt kapitału był optymalny i zwiększał obecną wartość przyszłych przepływów pieniężnych. Kapitały wykorzystywane w project finance, które pozyskuje spółka, można pogrupować jako: kapitały obce, quasi-kapitały własne oraz kapitały własne. Klasyfikacja kapitału do określonej grupy jest również istotna ze względu na późniejsze priorytety w spłacie zaciągniętych zobowiązań. Kolejność spłaty jest zgodna z zaprezentowaną powyżej kolejnością klasyfikacji kapitałów.

Pierwszą kategorią jest kapitał własny. Kapitał własny mogą dostarczyć właściciele przedsiębiorstwa, zainteresowani realizacją projektu, ale także podmioty zewnętrzne, które nabyły udziały na przykład za pośrednictwem rynku kapitałowego. Skutecznym rozwiązaniem jest przekazanie części udziałów menedżerom zarządzającym projektem. Przepływy pieniężne generowane przez projekt służą nie tylko do spłaty zaciągniętych zobowiązań (choć są one priorytetowe), ale również do transferu gotówki dla właścicieli. Menedżerowie posiadający udziały w projekcie, zainteresowani partycypowaniem w zyskach, będą więc dążyli do rozsądnego wykorzystania kapitałów obcych oraz bezkolizyjnego zakończenia inwestycji. Inną grupą obejmującą część udziałów mogą być dostawcy. Oczywiście, partycypują oni w finansowaniu projektu poprzez kredyt handlowy. Jednak przekazanie części nawet najmniejszych udziałów dostawcom (szczególnie tym, z którymi chcemy współpracować w dłuższym okresie) sprawi, że ich stopień zaangażowania w projekt zyska na jakości (świadczone usługi, dostarczane materiały itp.).