W odniesieniu do stanowiska CEO zaryzykować można stwierdzenie, że odchodzą w przeszłość czasy rekinów biznesu, odchodzą, aby ustąpić miejsca czasom pingwinów biznesu - sympatycznych, bardzo podobnych i mówiących bardzo podobnym głosem stworzeń.

W yznacznikiem tego jest odejście od dawnej mantry biznesu, stanowiącej, że tworzenie bogactwa udziałowców jest najważniejszym zadaniem.

Zobacz również:

• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
• Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
• International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

"Żywi czy martwi, są wśród nas. To oni stworzyli świat, który stał się naszą rzeczywistością. Mentorzy wszech czasów. Przyjdą Ci z pomocą, jeśli tylko zwrócisz się do nich po radę". W taki sposób zachęca do lektury książki o amerykańskich rekinach biznesu jej polski wydawca (A. Mayo, N. Nohria "Czas rekinów. Liderzy amerykańskiego biznesu XX wieku", Onepress 2007). Pomijając samo w sobie ciekawe zestawienie sylwetek wybitnych przedsiębiorców, zwróciłem uwagę na ten nieco dziwaczny styl prezentacji publikacji (w innym fragmencie wydawca zachęca, byśmy odkryli "mentalny kod, który odróżnia opisanych w tej książce liderów od większości ludzi"). To symptomatyczne, bo taki nawiązujący do obcowania z dżinami albo duchami przodków czy reklamujący parapsychiczny rekonesans do wnętrza głowy wybitnych jednostek styl wpisuje się w tradycję oddzielania owych jednostek od rzeczywistości i pozostałej, całkiem sporej gromady ludzkości. Jeszcze bardziej świadczy o tym fakt, że w XX wieku zwykło się przedsiębiorców obdarzonych szczególnym powodzeniem zwać rekinami. Jeżeli chodzi o tych ostatnich, można mieć pewność, że zaprzyjaźnić się z nimi albo choćby paktować zwykłemu człowiekowi się nie uda.

Rekiny odchodzą jednak - jak zauważa też autor cytowanych wyżej słów - w przeszłość i pora poszukać dla wybitnego biznesmena bardziej sympatycznej alegorii zwierzęcej. Wydaje mi się, że z racji swego zgodnego, chórem wyrażanego podnoszenia na piedestał dobra wspólnego, współcześni CEO mogliby być symbolizowani przez sympatycznego mieszkańca Antarktydy. Dodatkową gwarancję, że od spraw przyziemnych nie uciekną, stanowi powszechnie znana nielotność pingwinów.

Ich "mentalny kod" przybliża m.in. badanie przeprowadzone przez Boston College Center for Corporate Citizenship (BCCCC). Sposób, w jaki CEO zarządzają krótkoterminowymi potrzebami biznesowymi w odniesieniu do wyzwań natury społecznej, wymaga przyjęcia nowych rozwiązań - brzmi konkluzja raportu BCCCC "Step Up: A Call for Business Leadership in Society".

Publikacja opiera się na wywiadach przeprowadzonych z 48 prezesami i przedstawicielami starszej kadry menedżerskiej z 27 firm międzynarodowych.

Cztery najważniejsze wnioski z badania są następujące:

• społeczne oczekiwania i percepcja roli biznesu od lat 70. znacznie się zmieniły;
• pojawiły się nowe role i obszary odpowiedzialności, których podjęcia oczekuje się od przedsiębiorstw;
• biznes jest dokładnie w połowie wielkiej przemiany swojej roli w społeczeństwie;
• obecny model biznesu jest kursem na zderzenie, wymagana jest korekta, uświadomienie sobie, ze kwestie społeczne mają wpływ - pozytywny i negatywny - na długofalowe powodzenie firm.

Niespełna 10% ankietowanych uważa, że najważniejszą biznesową maksymą jest tworzenie bogactwa dla udziałowców. Dzisiejsi CEO prezentują o wiele bardziej złożone podejście, łącząc pozafinansowe działania z kwestiami rentowności. Wyłaniająca się z wypowiedzi prezesów definicja wzajemnego stosunku biznesu i społeczeństwa, akceptowana przez większość badanych, jest szeroka, obejmuje zagadnienia, takie jak ochrona środowiska, wspieranie potrzeb pracowników, zakłada, że firmie będzie się powodzić, kiedy będzie "czynić dobro".

Jeffrey Immelt, CEO w GE, stwierdził: "Zyski są przynoszone przez firmy, które robią rzeczy w ostatecznym rozrachunku przynoszące społeczne korzyści". Peter Brabeck-Letmathe, CEO Nestle, zaznacza, że firmy powinny uważać na język, którym się posługują: "Jeśli mówią, że chcą coś oddać, zwrócić, w istocie stwierdzają, że wykorzystują społeczeństwo. Nie muszę nic zwracać społeczeństwu, dałem mu już coś wcześniej".

Chuck Psince, CEO w Citigroup, powiedział, że "jedną z kwestii, które będą się zmieniały, jest czynienie zagadnienia korporacyjnej odpowiedzialności coraz bardziej integralnym elementem działania". W 2006 r. sondaż McKinseya na potrzeby ŚFG wykazał, że 84% badanych szefów i prezesów wielkich firm uważa, iż firmy powinny wnosić dla społeczeństwa o wiele więcej niż tylko podnoszenie wartości dla udziałowców.

Szef rady nadzorczej KPMG Mike Rake stwierdził, że prezesi i członkowie rad muszą być bardziej odważni i zdecydowani w odniesieniu do długoterminowych celów firmy. Muszą być liderami w biznesie, umieć zaangażować pracowników, udziałowców, partnerów społecznych, społeczności, wierząc, że to, co robią, jest dobre dla ich firm, społeczeństw, że to jest nierozerwalnie powiązane.

Lektura napawa zwykłe pingwiny optymizmem i poczuciem pewnego wręcz spoufalenia. Pingwiny królewskie lubią nas i chcą dla nas dobrze. Trapić może tylko to, że ankietowani prezesi zgodni byli w jeszcze jednym: za mało czasu poświęcają na sprawdzanie, jaką rolę odgrywa ich firma w społeczeństwie. Czyżby myśleli w tym czasie o polowaniach?