Finansista, filantrop, filozof

Zwany bywa mesjańskim miliarderem i człowiekiem, który złamał Bank Anglii. W Polsce znany jest przede wszystkim jako założyciel Fundacji Batorego, w ramach swojego stowarzyszenia Open Society. Przed Holocaustem uratował go ojciec, przed komunizmem znajomość esperanto.

Zwany bywa mesjańskim miliarderem i człowiekiem, który złamał Bank Anglii. W Polsce znany jest przede wszystkim jako założyciel Fundacji Batorego, w ramach swojego stowarzyszenia Open Society. Przed Holocaustem uratował go ojciec, przed komunizmem znajomość esperanto.

George Soros chce uchodzić za postać tajemniczą, ponieważ obawia się, że ktoś mógłby podkraść jego inwestorskie sekrety. A jednak wszyscy zainteresowani wiedzą, że już w dzieciństwie uważał się za kogoś w rodzaju boga, mogącego zmienić losy świata. I rzeczywiście usiłuje je zmienić.

Zobacz również:

  • GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
  • Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
  • International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Soros uważany jest, obok Warrena Buffeta i Alana Greenspana, za jedną z wyroczni globalnej gospodarki. Ma za sobą wiele oszałamiających sukcesów, ale też kilka spektakularnych porażek. W 2005 r. jego fortuna była szacowana przez miesięcznik Forbes na 7,2 mld USD, zajmował 55. miejsce na liście najbogatszych ludzi na świecie.

Ucieczki

George Soros urodził się w 1930 r. w zamożnej rodzinie węgierskich Żydów. Jego ojciec był prawnikiem i pisarzem w języku esperanto. Podczas I Wojny Światowej trafił do niewoli w Rosji, z której udało mu się uciec do rodzinnego Budapesztu. W 1936 r., aby uniknąć faszystowskich prześladowań, zmienił nazwisko z Schwartz na Soros.

Nazwisko wielkiego finansisty nieprzypadkowo jest więc palindromem, węgierskie znaczenie tego słowa to "następny, wyznaczony następca". Gdy Niemcy rozpoczęli Holocaust na Węgrzech, George Soros miał 13 lat. Jego ojciec załatwił rodzinie fałszywe dokumenty, George'a przygarnął jako adoptowanego syna urzędnik faszystowskiego rządu. Tuż po zakończeniu wojny, George po raz pierwszy miał okazję handlować walutą - podczas węgierskiej hiperinflacji. W 1946 r. wyjechał na Zachód na kongres esperantystów i w ten sposób udało mu się uciec z okupowanych przez ZSRR Węgier.

Myśliciel i broker

Finansista, filantrop, filozof

George Soros

W 1952 r. skończył studia w London School of Economics, podczas których zajmował się głównie filozofią. Jako absolwent imał się różnych, raczej mało ambitnych zajęć - był konduktorem, kelnerem. Po pewnym czasie udało mu się zdobyć skromną posadę w jednym z londyńskich banków. W 1956 r. przeprowadził się do USA, gdzie zajmował się tran-sakcjami arbitrażowymi w F.M Meyer, a później, do 1963 r. pracował w jako analityk w Wertheim and Company. W tym czasie Soros, zainspirowany filozofią swojego największego autorytetu, Karla Poppera, opracowywał teorię "refleksywności" (angielski termin "reflexivity" stał się dzięki Sorosowi oficjalnym terminem specjalistycznym umieszczanym w słownikach). Zgodnie z tą teorią, rynki finansowe nie funkcjonują do końca racjonalnie, ponieważ w oczywisty sposób zależą od uczestników. W ludzkim myśleniu nie można mówić o niezależnym punkcie odniesienia, który pomógłby zrozumieć rzeczywistość, także finansową. Ludzie zawsze patrzą na świat przez pryzmat własnej osobowości. Działając na rynkach finansowych, również kierują się subiektywną oceną i w ten sposób tworzą scenariusze możliwych wydarzeń. "Żyjemy w tym samym uniwersum, które próbujemy zrozumieć, a nasze postrzeganie rzeczywistości może wpłynąć na wydarzenia, w których uczestniczymy. (...) Istnieje dwukierunkowe połączenie między myśleniem a wydarzeniami, które nazywam refleksywnością. (...) Niezależnie od tego, czy ta teoria jest słuszna czy nie, okazała się mi bardzo pomocną na rynkach finansowych" - napisał w artykule "The Capitalist Threat", opublikowanym w Atlantic Monthly w 1997 r.

Chciał zarobić dużo pieniędzy, żeby poświęcić się wyłącznie ukochanej filozofii. Szybko pojął, że aby zacząć zarabiać, musi rozpocząć samodzielne inwestowanie. W latach 1963-73 pracował w Arnhold and S. Bleichroeder, gdzie awansował na stanowisko wiceprezesa. Wtedy doszedł do praktycznego wniosku, że jest lepszym inwestorem niż filozofem. Przekonał w 1967 r. zarząd firmy, aby utworzył fundusz inwestycyjny First Eagle, który poprowadził, kilka lat później powstał fundusz hedgingowy Double Eagle. W 1970 r. razem z Jamesem Rogersem otworzył własną firmę inwestycyjną Quantum Fund. Zaczynali z kapitałem 250 tys. USD, po 10 latach wart był 381 mln USD. Soros był właścicielem ok. jednej trzeciej Quantum Fund - był to fundusz agresywnego inwestowania, który od początku działał na ogólnoświatowych rynkach (nowością było wówczas wyjście poza parkiety amerykańskie). W latach 70. fundusz Sorosa wykorzystywał ogólne trendy zmian na światowych rynkach finansowych, w ciągu jednego dnia średnio obracał walorami o łącznej wartości ponad 700 mln USD.

Pogromca funta

W środę 15 września 1992 r. Soros, który unikał rozgłosu, zyskał sławę i stał się bohaterem bulwarówek. W ciągu jednego dnia zarobił bowiem miliard USD (ale żeby tego dokonać, zaryzykował 10 mld USD). Wcześniej doszedł do wniosku, że gospodarka brytyjska jest w kiepskiej kondycji i Bank Centralny będzie zmuszony do dewaluacji funta. Przewidywania okazały się trafne.

Była to najszybciej zarobiona przez obywatela USA tak duża kwota w tak krótkim czasie. Znacznie rzadziej wspomina się, że podczas kryzysu rosyjskiego w 1998 r. Soros stracił co najmniej miliard USD. "Moje podejście do transakcji walutowych było raczej orientacyjne, oparte bardziej na intuicji niż na przekonaniu. Zgodnie z moim temperamentem byłem zawsze bardziej zainteresowany znajdowaniem punktu zwrotnego niż podążaniem za trendem" - napisał w swojej książce "The Alchemy of Finance".

Naprawianie świata

W 1979 r. Soros założył w Nowym Jorku swoją pierwszą organizację dobroczynną - Open Society Fund, kolejne w 1984 r. na Węgrzech, w 1987 w Związku Radzieckim i w 1988 r. w Polsce (Fundacja Batorego). Później rozszerzył swoją działalność także na kraje afrykańskie i azjatyckie. W ciągu 25 lat działalności filantropijnej wydał ok. 5 mld USD poprzez swoją sieć fundacji. Obiecał, że zanim skończy 80 lat, przekaże na cele dobroczynne całą swoją fortunę.

Jego działania miały na celu wspieranie demokracji i budowanie otwartych społeczeństw (termin "otwarte społeczeństwo" został ukuty przez Henriego Bergsona, a upowszechnił go Karl Popper w książce "Społeczeństwo otwarte i jego wrogowie").

Wrogowie

Mimo że jest mistrzem korzystania z obowiązującego na świecie systemu spekulacji finansowych, Soros uważa, że ma on negatywny wpływ na rozwój gospodarczy krajów rozwijających się. Jest też bardzo krytycznie nastawiony do wielu aspektów globalizacji. Sam jako rynkowy gracz nie przejmuje się jednak konsekwencjami swoich działań, choć jednocześnie postuluje poważne zmiany w globalnym systemie finansowym.

Znany jest ze swoich wyrazistych poglądów politycznych. Z oczywistych przyczyn był od dziecka wrogiem systemów totalitarnych. Starał się przyczynić do obalenia komunizmu w krajach Europy Wschodniej. Od roku 1979 wydawał rocznie ok. 3 mln USD na wspieranie Solidarności w Polsce oraz ruchów opozycyjnych w ówczesnej Czechosłowacji, ZSRR i na Węgrzech.

W USA angażuje się w politykę, krytykując zawzięcie Georga Busha. W 2003 r. stwierdził na łamach The Washington Post, że usunięcie aktualnego prezydenta z je-go stanowiska stało się "najważniejsze w moim życiu, sprawą życia i śmierci". Żartował, że byłby gotów poświęcić całą swoją fortunę, aby tylko usunąć Busha ze stanowiska.

Sam Soros również ma wielu wrogów, którzy zarzucają mu manipulowanie rynkami finansowymi oraz fakt, że jego fundusz (podobnie jak wiele innych funduszy hedgingowych) zarejestrowany jest w raju podatkowym. Prezydenci i premierzy z całego świata swego czasu żyli w lęku przed kolejnymi posunięciami Sorosa, który mógł spowodować kryzys ich walut. Prawdopodobnie cieszyli się z serii porażek wielkiego finansisty. Zaczęło się od kryzysu rosyjskiego. Później, w 1999, Soros uznał, że internetowa bańka musi pęknąć - słusznie, tyle że o rok za wcześnie, w związku z czym stracił 700 mln USD. Następnie kupił sporo akcji przedsiębiorstw technologicznych i znowu przegrał. Jego straty sięgnęły niemal 3 mld USD, zanim wiosną 2000 r. nastąpiło załamanie NASDAQ. Wtedy Soros ogłosił, że wycofuje się z aktywnego działania w Quantum. W wieku 70 lat przeszedł na emeryturę. 1000 USD zainwestowany w jego Quantum Fund w 1969 r. po roku 2000 przyniósłby 4 mln USD.

Lista lektur

George Soros jest autorem książek:

  • "Alchemy of Finance", 1987 (polskie wydanie: "Alchemia finansów", SIW Znak, Kraków 1996);
  • "Opening of Soviet System", 1990;
  • "Underwriting Democracy", 1991;
  • "Soros on Soros: Staying Ahead", 1995 (polskie wydanie: "Soros o sobie", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998);
  • "The Crisis of Global Capitalism", 1998 (polskie wydanie: "Kryzys światowego kapitalizmu", Wydawnictwo Muza, Warszawa 1999);
  • "Open Society. Reforming Global Capitalism", 2000;
  • "The bubble of american supremacy" (polskie wydanie: "Bańka amerykańskiej supremacji", Znak, Kraków 2004).
Fundacja im. Stefana Batorego

1988 Powstała w 1988 roku z inicjatywy Georga Sorosa. Początkowy okres jej działalności był trudny - możliwości działania były ograniczone, a pierwszy czek na 100 tys. USD przez kilka miesięcy leżał w szufladzie, ponieważ żaden polski bank nie chciał go przyjąć.

1989 Po Okrągłym Stole, w 1989 roku, Fundacja zaczęła uczestniczyć w przygotowywaniu nowych kadr potrzebnych w budowaniu demokracji i gospodarki rynkowej, starała się także wspomagać reformy ustrojowe. Ponad połowa budżetu Fundacji przeznaczana była na wspomaganie inicjatyw innych instytucji. Główny nacisk kładziony był na wspomaganie oświaty, mediów i instytucji kulturalnych. Fundacja korzystała ze środków otrzymywanych od George'a Sorosa i z innych polskich i zagranicznych źródeł.

2000 Po roku 2000 zaczęły działać Program Europejski, Program Edukacji Prawnej, Program Przeciw Korupcji, Fundacja zaczęła powoli wycofywać się z bezpośredniego przyznawania dotacji poszczególnym podmiotom, ograniczono liczbę przyznawanych stypendiów. Fundacja zaczęła tworzyć swoją niezależność finansową, jedną z pierwszych inwestycji była budowa własnej siedziby, sfinansowanej dzięki darowiźnie Sorosa. Utworzony został fundusz wieczysty, który w przyszłości ma finansować działalność Fundacji Batorego (pierwsze pieniądze pochodziły od Fundacji Forda).

2002 W 2002 roku George Soros zapowiedział, że zmniejszy środki przyznawane założonym przez siebie fundacjom działającym w krajach przystępujących do Unii Europejskiej.

2003 Od 2003 roku Fundacja Batorego zajmuje się przede wszystkim "wzmacnianiem roli i aktywności społeczeństwa obywatelskiego, propagowaniem swobód obywatelskich i zasad państwa prawa, rozwijaniem współpracy i solidarności międzynarodowej".

W ciągu 15 lat Fundacja Batorego przeznaczyła na działalność 300 mln złotych, przekazała 10 tysięcy dotacji oraz 5,5 tysiąca stypendiów na łączną kwotę prawie 190 mln złotych; 65 mln złotych przeznaczyła na programy realizowane bezpośrednio przez Fundację. Środki na działania pochodziły w 70% z Instytutu Społeczeństwa Otwartego, założonego i finansowanego przez George'a Sorosa.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200