Inwestowanie w IT: w poszukiwaniu wartości

Przedsiębiorstwa inwestują w IT, aby zdobyć przewagę nad konkurencją, a innym razem - aby za nią nadążyć. Jednocześnie inwestycje w IT często nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Według badań KPMG, blisko połowa projektów IT nie przynosi zakładanych korzyści biznesowych. Pojawia się zatem potrzeba lepszego zrozumienia korzyści, jakie mogą dostarczyć przedsiębiorstwu technologie informacyjne, i odpowiedniej oceny oraz priorytetowania takich inwestycji.

Przedsiębiorstwa inwestują w IT, aby zdobyć przewagę nad konkurencją, a innym razem - aby za nią nadążyć. Jednocześnie inwestycje w IT często nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Według badań KPMG, blisko połowa projektów IT nie przynosi zakładanych korzyści biznesowych. Pojawia się zatem potrzeba lepszego zrozumienia korzyści, jakie mogą dostarczyć przedsiębiorstwu technologie informacyjne, i odpowiedniej oceny oraz priorytetowania takich inwestycji.

Inwestowanie w IT: w poszukiwaniu wartości

Tabela 1. Typowe źródła wartości IT

Wartość, którą IT dodaje do biznesu, jest uzależniona od stopnia, w jakim IT jest dopasowane do strategii przedsiębiorstwa. Dzięki temu dopasowaniu IT dostarcza wartość w dwojaki sposób:

  • poprzez wspomaganie działalności przedsiębiorstwa (funkcja usługowa) - dostarczając produkty na czas, z odpowiednią funkcjonalnością i pozwalające osiągać zakładane korzyści biznesowe,
  • poprzez umożliwianie przedsiębiorstwu rozwoju (funkcja innowacyjna) - np. wchodzenie na nowe rynki, wprowadzanie nowych produktów, zwiększanie przychodów, poprawianie satysfakcji klientów etc.

Infrastruktura IT, na którą przedsiębiorstwa wydają przeciętnie ponad połowę wszystkich środków przeznaczanych na technologie informacyjne, odpowiedzialna jest głównie za tworzenie fundamentów dla rozwoju oraz za większą elastyczność biznesu. Zapewnia również integrację różnych systemów IT działających w przedsiębiorstwie, pozwalając firmie działać coraz efektywniej. Główną wartością, jaką dostarczają aplikacje transakcyjne, jest redukcja kosztów. Odbywa się ona m.in. poprzez automatyzację procesów biznesowych oraz szybszy przepływ i łatwiejszy dostęp do informacji. Miarą wartości płynącej z wykorzystania aplikacji analitycznych są szybciej podejmowane i trafniejsze decyzje biznesowe. Aplikacje te pozwalają bowiem na przeprowadzanie analiz, interpretację oraz dzielenie się informacjami i wiedzą. Aplikacje transformacyjne dostarczają wartość dzięki zmianom dokonywanym w modelach biznesowych przedsiębiorstw, pozwalając firmom lepiej konkurować na rynku.

Zobacz również:

  • GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
  • Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
  • International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Inwestowanie w IT: w poszukiwaniu wartości

Rysunek 1. Pomiar wartości inwestycji IT na różnych poziomach zarządzania

Dodatkowo, na różnych poziomach zarządzania różnie jest postrzegana wartość dostarczana przez określoną inwestycję IT i w inny sposób mierzy się tę wartość (rysunek 1).

W miarę poruszania się w górę w hierarchii poziomów zarządzania w przedsiębiorstwie, zmieniają się miary, jakimi mierzy się efekty danej inwestycji IT: następuje przejście od miar technicznych do biznesowych. Pomiar efektów biznesowych jest jednak najczęściej dużo trudniejszy niż pomiar efektywności technicznej. Najszybciej (niemal natychmiast) pojawiają się efekty związane z techniczną dostępnością i niektórymi kosztami funkcjonowania infrastruktury, jednak przełożenie na znaczącą poprawę wyników przedsiębiorstwa może zabrać miesiące lub nawet lata. Zmienia się również wpływ inwestycji na zarządzanie: akcent przenoszony jest z zarządzania technologią na zarządzanie biznesem.

Ocena efektywności inwestycji w IT

W związku z różnorodnością celów i efektów inwestycji w IT przedsiębiorstwa stosują różne metody oceny efektywności takich przedsięwzięć. Można je podzielić na cztery główne grupy: finansowe, wskaźnikowe, wielokryterialne oraz portfelowe.

Metody finansowe. Mierzą tylko te efekty, które można wyrazić w jednostkach pieniężnych. Skupiają się na pomiarze przepływów pieniężnych będących efektem inwestycji. Przykładem takich metod są: NPV, IRR i okres zwrotu.

Korzystając z metod finansowych, należy wziąć pod uwagę specyfikę kosztów inwestycji w IT. Oprócz kosztów związanych z zakupem i wdrożeniem określonej infrastruktury czy aplikacji IT należy również oszacować koszt ich późniejszego posiadania, używania i kontrolowania. Całkowity koszt posiadania danego systemu IT (określany mianem TCO - Total Cost of Ownership) obejmuje:

  • koszty zakupu (sprzęt i oprogramowanie),
  • koszty używania (utrzymanie, szkolenia, ocena, wsparcie techniczne, instalacja, okres przestoju, audyt, szkody wyrządzone przez wirusy, zużycie energii),
  • koszty kontroli (standaryzacja, bezpieczeństwo, usługi centralne).

Dzięki ustaleniu TCO przedsiębiorstwo może dokonać poprawniejszej analizy korzyści i kosztów wynikających z określonej inwestycji IT. W praktyce nierzadko zdarza się, że TCO jest o 100% wyższy od samego kosztu zakupu.

Metody wielokryterialne. Mierzą efekty zarówno finansowe, jak i niefinansowe, które trudno wyrazić w jednostkach pieniężnych. Wykorzystywane są w nich techniki ilościowe i jakościowe. Przykładami takich metod są Value Analysis oraz Information Economics.

Value Analysis służy ocenie niematerialnych korzyści wynikających z określonej inwestycji IT na podstawie niedrogiego, próbnego prototypu i podjęciu na tej podstawie decyzji w sprawie realizacji całościowej inwestycji. Metoda ta została wymyślona dla oceny efektywności inwestycji w systemy wspomagające podejmowanie decyzji (obecne systemy Business Intelligence), lecz aktualnie jest wykorzystywana także do oceny innych inwestycji IT.

W metodzie Information Economics wartość płynąca z inwestycji IT równa jest sumie trzech elementów składowych: "rozszerzone" ROI, wpływ na biznes i wpływ na technologię. Rozszerzone ROI obejmuje zarówno tradycyjną ocenę kosztów i korzyści, jak i dodatkowe przepływy pieniężne wynikające z:

  • korzyści, jakie osiągną inne departamenty w przedsiębiorstwie,
  • przyspieszenia przebiegu procesów generujących wartość dla przedsiębiorstwa,
  • restrukturyzacji i większej produktywności,
  • innowacyjności.

Ocena wpływu na biznes obejmuje ocenę:

  • strategicznego dopasowania inwestycji do celów przedsiębiorstwa,
  • wpływu na uzyskanie przewagi konkurencyjnej,
  • zakresu, w jakim inwestycja pozwoli zarządzającym uzyskać informacje dotyczące głównych operacji przedsiębiorstwa,
  • reakcji konkurencji (ryzyko z niepodjęcia inwestycji, korzyści z bycia pierwszym),
  • ryzyka organizacyjnego (jak bardzo potrzebne są te nowe możliwości).

Ocena wpływu na technologię obejmuje takie czynniki, jak:

  • dopasowanie nowej inwestycji do strategicznej architektury systemów informacyjnych w przedsiębiorstwie,
  • niepewność co do wymagań użytkowników (w jakim zakresie wymagania użytkowników mogą być jasno określone),
  • ryzyko infrastrukturalne (czy wiadomo, jaka będzie wymagana nowa infrastruktura IT, czy departament IT będzie w stanie ją obsłużyć).
W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200