Zarządzanie wiedzą w fińskim parlamencie

Finlandia jest pionierem w budowie społeczeństwa opartego na wiedzy. W jej parlamencie dokonywane są zmiany w strukturze zarządzania, które mają nadążać za zmianami gospodarczymi.

Finlandia jest pionierem w budowie społeczeństwa opartego na wiedzy. W jej parlamencie dokonywane są zmiany w strukturze zarządzania, które mają nadążać za zmianami gospodarczymi.

Najbardziej zaawansowana gospodarka oparta na wiedzy na świecie musi posiadać odpowiadający jej system zarządzania administracją państwową, z parlamentem na czele. Uważa się, że najbardziej zaawansowaną gospodarkę opartą na wiedzy wśród krajów Unii Europejskiej posiada Finlandia (tabela 1).

Zobacz również:

  • 9 cech wielkich liderów IT
  • CIO "bumerangi": liderzy IT awansują, powracając
  • 6 znaków ostrzegawczych, na które CIO powinni zwrócić uwagę w 2024 roku

Obecny stan zarządzania administracją państwową w Finlandii można scharakteryzować w następujący sposób:

  • Państwo utraciło dominującą i monopolistyczną pozycję w kwestii dostępu do strategicznych zasobów wiedzy.

  • Państwo nie ma żadnej kontroli nad obiegiem informacji w społeczeństwie.

  • Wiedza stała się zasobem strategicznym w praktyce i teorii.

  • Rozwój technologii informacyjnej i globalizacja ograniczają możliwości wpływania przez państwo na przepływ towarów, osób i informacji.

  • Otwartość i przejrzystość stały się obecnie głównymi wartościami społeczeństwa demokratycznego.

  • Przewaga konkurencyjna przedsiębiorstw polega obecnie na ich zdolności do skutecznego zarządzania wiedzą.

Biorąc pod uwagę wyżej wymienione tendencje i zjawiska, rząd fiński rozpoczął w maju 2000 r. reformę swoich struktur na poziomie centralnym. Projekt zarządzania wiedzą w fińskim parlamencie (The Parliament's Information Systems and Knowledge Management Project (IS&KM Project) był realizowany w okresie wrzesień 2000 - marzec 2001. Jego celem było stworzenie ram działania i wizji zarządzania wiedzą w parlamencie. W projekcie posługiwano się następującą definicją zarządzania wiedzą: "Zarządzanie wiedzą to systematyczny proces rozwoju wiedzy i kompetencji zarówno tych posiadanych obecnie, jak i tych, które organizacja zdobędzie w przyszłości".

Prapoczątki zarządzania wiedzą w parlamencie sięgają 1984 r., kiedy po raz pierwszy zainstalowano system IT wspierający proces legislacyjny. Od tego czasu informatyzacja odbywała się w kilku fazach. Fazę obecną charakteryzują: umiędzynarodowienie, bezpośredni kontakt z obywatelem, funkcjonalna kompatybilność z partnerami zagranicznymi, łatwość zastosowania bez względu na porę, wysoka niezawodność infrastruktury ICT i bezpieczeństwo systemów. Komitet sterujący projektu zdefiniował następujące cele zarządzania wiedzą w fińskim parlamencie:

1. Zwiększyć zdolność do działania całego parlamentu i poszczególnych członków.

2. Poprawić zdolność do identyfikacji wartościowych informacji, a w konsekwencji ulepszyć jakość procesu podejmowania decyzji.

3. Zwiększyć elastyczność funkcjonowania, zniwelować granice organizacyjne i poprawić wymianę wiedzy ukrytej.

Niezależnie od rozwiązań systemowych zaproponowano rozwiązania indywidualne: każdy członek parlamentu powinien stworzyć własną, osobistą misję. Misja ta powinna opisywać podstawowe wartości i cele działania parlamentarzysty. Dla jednego z parlamentarzystów misja ta brzmi następująco: Uczynić z Finlandii pioniera w rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy z uwzględnieniem wartości humanistycznych i innowacji. Pięć celów (opisanych za pomocą otwartej dłoni) wyraża się następująco: rozwój społeczeństwa wiedzy, permanentna edukacja, zatrudnienie i praca, rozwój regionalny, pozostałe.

Zarządzanie wiedzą w fińskim parlamencie

Wybrane wskaźniki dotyczące pomiaru gospodarki opartej na wiedzy (dane wg stanu na koniec lat 90.)

Dla realizacji swoich celów każdy parlamentarzysta posiada osobisty "zestaw narzędzi" (personal knowledge management toolbox), na który składają się: inspiracja i poświecenie, dostosowany do indywidualnych potrzeb system ICT, metody wykorzystania umiejętności, osobiste standardy pracy, metody pracy w sieciach społecznych (networking), metody tworzenia wiedzy, narzędzia systematyzowania modeli mentalnych, baza pomysłów. Cechą charakterystyczną pracy parlamentu jest cykliczność wyznaczana wyborami do parlamentu odbywającymi się co cztery lata. Co cztery lata zmianie ulega skład izby - w składzie zgromadzenia pojawia się zwykle co cztery lata 25-35% nowych parlamentarzystów. Jeszcze większa rotacja występuje wśród asystentów. Niektórzy asystenci parlamentarzystów zmieniają się co kilka miesięcy, inni pracują w parlamencie kilka lat bez przerwy.

Przy projektowaniu systemu zarządzania wiedzą w fińskim parlamencie wykorzystano koncepcję (model) SECI autorstwa I. Nonaki. W modelu tym wiedza przemieszcza się w organizacji w formie spirali w czterech fazach. Faza socjalizacji w fińskim parlamencie jest wspierana poprzez kalendarze, wideokonferencje i teamware e-mail. W fazie tej wiedza przepływa pomiędzy ludźmi w kontaktach bezpośrednich (tacit-to-tacit). W fazie eksternalizacji (tacit-to-explicit) wiedza jest zapisywana w postaci dokumentów. W parlamencie dla wspierania tej fazy wykorzystywane są następujące narzędzia: Corel Office, mind map, Netscape Composer, Framemakre + SGML. W fazie trzeciej spirali wiedzy - kombinacji - wiedza skodyfikowana jest przysyłania i przesyłania w formie dokumentów (explicit-to-explicit). Wspierają ją takie narzędzia, jak: intranet, CD-ROM, trip-text archives. Ostatnia faza - internalizacja (explicit-to-tacit) - polega na absorpcji wiedzy skodyfikowanej i przyswajaniu jej przez poszczególnych pracowników w ten sposób, że staje się ponownie wiedzą ukrytą (tacit). Tej fazy nie wspierają żadne narzędzia. Proces uczenia się za pomocą studiowania dokumentów dokonuje się w sposób indywidualny, charakterystyczny dla każdej osoby.

Podsumowanie:

Zarządzanie wiedzą w administracji publicznej natrafia na bariery mentalnościowe i kulturowe: tymczasowość związana z cyklami politycznymi, brak zrozumienia w społeczeństwie, brak działania jest obarczony mniejszym ryzykiem niż działanie, konserwatyzm środowiska - "urząd to nie sklep" - brak jasno zdefiniowanego beneficjenta/klienta, wobec którego urząd jest odpowiedzialny, ZW jest zbyt wąsko rozumiane, jako domena informatyków.

Pomimo tych problemów należy się spodziewać wzrostu zainteresowania zarządzaniem wiedzą w polskiej administracji publicznej, szczególnie że wszystko wskazuje na to, iż rozpoczyna się dłuższy okres stabilności politycznej w Polsce.

Amir Fazlagić jest doktorantem na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200