Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej MSSF niosą ze sobą istotne zmiany, które wpływajł na wszystkie obszary działalności spółek. Mogą mieć wpływ na cykl życia niektórych produktów, a nawet na rentowność firmy.

Wszystkie spółki wdrażające MSSF, będą musiały dokonać istotnych zmian zasad rachunkowości. W przypadku polskich spółek branży technologicznej największe zmiany mogą dotyczyć obszarów, jak:

• Uznawanie przychodów. Zasady ujmowania przychodów będą wymagały zrewidowania ze względu na tendencję do oferowania coraz bardziej złożonych produktów i usług.
• Koszty prac badawczych i rozwojowych. Ze względu na skalę tych wydatków, spółki branży technologicznej będą musiały dokonać przeglądu prowadzonych projektów w celu określenia kryteriów kapitalizacji kosztów przy identyfikacji finansowych i technicznych możliwości realizacji prac. Obciążanie rachunku zysków i strat wszystkimi kosztami prac rozwojowych nie będzie możliwe. Błędem będzie też za wczesne aktywowanie kosztów prac rozwojowych.
• Połączenia jednostek gospodarczych (w tym kwestia identyfikacji i wyceny wartości niematerialnych i prawnych). Istotne zmiany w standardach będą też wpływać na sprawozdawczość połączeń jednostek gospodarczych: ujęte zostaną nowe składniki aktywów, wyniki przejętych jednostek staną się bardziej przejrzyste, a nieoczekiwane zmiany wysokości zysków będą zdarzać się częściej w sytuacji, gdy transakcje przejęcia nie będą przynosić spodziewanych rezultatów.

Pozostało już niewiele czasu. Zgodnie z wymogami Unii Europejskiej, wszystkie spółki giełdowe będą musiały zastosować MSSF przy sporządzaniu skonsolidowanych sprawozdań finansowych za lata obrotowe rozpoczynające się 1 stycznia 2005 r. Oznacza to, że w celu zaprezentowania danych porównawczych za lata ubiegłe spółki będą musiały przygotować bilans otwarcia wg MSSF już na 1 stycznia 2004 r.

Proces ten będzie dotyczył pośrednio lub bezpośrednio akcjonariuszy, udziałowców, inwestorów, kredytodawców, analityków, dyrektorów, członków zarządów i pracowników. Niezbędne będzie odpowiednie ich poinformowanie o zmianach, które spowoduje wdrożenie MSSF.

MSSF mogą mieć znaczący wpływ na branżę technologiczną, nie tylko pod względem kwestii praktycznych związanych z wdrożeniem, lecz także pod względem wielkości wykazywanych zysków, aktywów netto, wskaźnika zadłużenia oraz wskaźników zwrotu z kapitału.

Uznawanie przychodów

MSR 18 określa podstawowe zasady rozpoznawania przychodów z różnego rodzaju operacji i zdarzeń gospodarczych, w tym z tytułu świadczenia usług, sprzedaży towarów, umów agencyjnych oraz umów o charakterze złożonym. Ogranicza się on głównie do określenia zasad teoretycznych i zawiera tylko niewielką liczbę praktycznych rozwiązań.

Cechą charakterystyczną sektora technologicznego jest oferowanie pakietów złożonych, wiązanych produktów i usług w ramach pojedynczej transakcji lub w wielu transakcjach wzajemnie powiązanych. W MSR 18 uwzględniono definicję umów złożonych, ale zawiera on niewiele wytycznych dotyczących zasad rozliczania tych umów. U ich podstaw leży zasada przewagi treści ekonomicznej nad formą prawną, co oznacza, że ujęcie rachunkowe powinno odzwierciedlać istotę gospodarczą tych umów.

Oto podstawowe zasady MSR 18:

• Złożone umowy dotyczące przychodów należy rozpatrywać jak niezależne elementy.
• Przychód trzeba przyporządkowywać poszczególnym elementom w oparciu o ich wartość godziwą.
• Należy wziąć pod uwagę kryteria uznawania przychodów oddzielnie dla każdego elementu. Niezbędne może okazać się zastosowanie przepisów ujętych w innych MSR (np. MSR 11 - Umowy o budowę).

Kwestia uznawania przychodów według MSSF najprawdopodobniej będzie miała istotne znaczenie dla spółek z branży technologicznej, w związku z czym należy jak najwcześniej przeprowadzić analizę wpływu ww. zmian na uznawane przychody.

Koszty prac badawczych i rozwojowych

Zgodnie z MSR 38 koszty prac rozwojowych podlegają aktywowaniu, jeżeli jednostka jest w stanie udowodnić:

• możliwość zakończenia projektu z technicznego punktu widzenia;
• zamiar zakończenia projektu w celu oddania składnika aktywów do użytkowania lub jego sprzedaży oraz posiadanie takiej zdolności;
• wykazanie, w jaki sposób projekt przyniesie prawdopodobne korzyści ekonomiczne (zwykle za pomocą przewidywanych przepływów środków pieniężnych);
• posiadanie właściwych środków i zasobów do zakończenia projektu i wykorzystania lub sprzedaży rezultatów;
• zdolność wiarygodnej wyceny kosztów związanych z realizacją projektu.

Koszty prac rozwojowych, aktywowane od momentu spełnienia powyższych warunków, podlegają amortyzacji przez spodziewany okres korzystania z ich rezultatów oraz są przedmiotem przeglądów pod kątem utraty wartości.

Możliwość spełnienia wyżej wymienionych kryteriów uwarunkowana jest właściwym zarządzaniem projektami, stosowaniem odpowiednich procedur przy dokonywaniu szacunków i wycenie kosztów oraz opracowaniem systemu zdolnego do sprawdzania wyników projektu i dokonywania jego dalszej oceny pod kątem utraty wartości.