Reputacja ACCA jest ugruntowana w świecie. Organizacja Narodów Zjednoczonych przyjęła kwalifikację ACCA jako globalny wzorzec międzynarodowego programu rachunkowości.

W wielu dziedzinach współczesnego życia społecznego i gospodarczego mówi się na temat profesjonalizmu. Uznaje się "profesjonalizm" za atrybut równoważny wysokiej jakości pracy, realizowanej z odpowiednim nastawieniem etycznym, nie tylko w celach zarobkowych, ale ku pożytkowi ogólnemu. Potocznie rozumie się tu profesję lekarza czy szereg profesji prawniczych. W okresie angielskiej rewolucji przemysłowej w świecie gospodarki wolnorynkowej rozwinęła się działalność, która szybko dołączyła do uznanych historycznie profesji. Jest to rachunkowość. Obecnie, w dobie swobodnego przepływu kapitału i rozwoju rynków oraz przedsiębiorstw działających w skali międzynarodowej, tradycja i współczesne życie gospodarcze łączą się i wyrażają poprzez instytucje i fakty. Dlatego też chciałbym wyliczyć pewne podstawowe cechy charakterystyczne tej profesji odróżniające ją od innego zawodu, chociaż wszystkie godziwe zajęcia zarobkowe służą dobru wspólnemu oraz wykonującym je osobom. Międzynarodowa Federacja Księgowych (IFAC) uznaje, że podstawowe elementy konstytuujące profesjonalizm to m.in.:

1. biegłość w pewnej umiejętności intelektualnej, osiągnięta przez edukację i szkolenie
2. dostosowanie się członków do wspólnego kodeksu wartości i prowadzenia się, ustanowionego przez organ administrujący profesją

3. akceptacja obowiązków wobec społeczeństwa jako całości.

A realizacja?

Praktyczne kultywowanie takich szczytnych ideałów odbywa się w ramach profesjonalnych organizacji narodowych tworzących szeroko pojęte środowisko działania księgowych, finansistów czy też biegłych rewidentów. Wiele można pisać o poszczególnych stowarzyszeniach, ich wieloletniej tradycji, normach i kodeksach etycznych. Tutaj jednak chciałbym opisać instytucję szczególną, która już w latach dwudziestych XX wieku była największą organizacją egzaminującą na świecie. Mam na myśli Association of Chartered Certified Accountants, znaną powszechnie pod skrótem ACCA. Można by zapytać, dlaczego akurat to stowarzyszenie jest wyjątkowe? Odpowiedź znajdujemy w składniku sformułowanej misji: "być wiodącym graczem, zarówno na poziomie narodowym, jak i globalnym, w XXI wieku w zakresie profesji opartej na wiedzy". Charakteryzuje tę misję to, co wielu z nas chciałoby widzieć jako pozytywne zjawiska w wieku XXI, czyli brak sztucznych barier, czyste i jasne kryteria w zakresie wiedzy i etyki. W jej skład wchodzi również nowoczesne podejście oznaczające głębokie osadzenie rachunkowości w kontekście strategii biznesu, strategii informatyzacji, informacji gospodarczej oraz wykorzystania nowoczesnych technik przetwarzania danych.

Zobacz również:

• GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
• Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
• International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

Historyczny kontekst

Prezentowane i kultywowane wartości są osadzone głęboko w kontekście historycznym. Kiedy prawie 100 lat temu, 30 listopada 1904 r., grupa ośmiu księgowych postanowiła założyć London Association of Accountants, bardziej liberalne i otwarte niż istniejące stowarzyszenia, trudno było się spodziewać, że odegra aż taką rolę w rozwoju gospodarczym wielu krajów 100 lat później. Można powiedzieć, że już w tych latach było niezwykle śmiałe, w roku 1909 przyjęło bowiem pierwszą kobietę! Drogi do profesji stanęły otworem dla obcokrajowców, w tym kolorowych. Już przed pierwszą wojną światową przeprowadzono pierwsze egzaminy w Kalkucie, Kingston i Johannesburgu. Zniesiono również inne sztuczne bariery, tak dobrze znane z klimatu powieści Dickensa. W roku 1938 pojawił się znany skrót ACCA, wtedy oznaczający Association of Certified Corporate Accountants. Obecną nazwę Association of Chartered Certified Accountants organizacja nosi od 1996 r.

Potwierdzenie uznania dla osiągnięć i niesionych wartości stanowi Statut Królewski, nadany 25 listopada 1974 r. przez Królową Elżbietę II jako konstytucja organizacji.

Jednocześnie w sposób ciągły następował wzrost stowarzyszenia mierzony liczbą członków, studentów i biur regionalnych. Dzisiaj jest to ponad 300 000 członków i studentów w ponad 160 krajach oraz ponad 70 biur regionalnych. Rozwój jest odpowiedzią na popyt w gospodarce światowej na specjalistów finansowych spełniających kryteria omówione na wstępie i zdolnych do wspierania przedsiębiorstw działających w warunkach międzynarodowej konkurencji na różnych rynkach, w tym kapitałowych i finansowych.

ACCA lokalnie

Można przytoczyć dwa ciekawe przykłady z różnych rejonów świata i różnych kultur demonstrujące lokalne funkcjonowanie organizacji ACCA.

Na Czarnym Lądzie, w Kenii od prawie 40 lat Uniwersytet Strathmore kształci księgowych zgodnie z programem ACCA. Obecnie jest to wiodąca instytucja edukacyjna w tym zakresie, kształci większość księgowych (60%) dla gospodarki w Kenii. Uczelnia współpracuje z przemysłem i handlem w sektorze prywatnym i rządowym.

W krajach Europy Centralnej ACCA liczy już 7000 członków i studentów. Biuro ACCA mieści się w Pradze. Kraje tej części świata, choć oczywiście znacznie bardziej rozwinięte niż w Afryce i z własną tradycją profesjonalną, także są wystawione na ryzyko gospodarki światowej: konkurencyjnej, zmiennej, chwilami nieobliczalnej. Dlatego też u nas racja bytu profesjonalnej organizacji księgowych i finansistów o charakterze globalnym jest nie mniej poważna niż w krajach rozwijających się.

W obu wypadkach ACCA wnosi to, co charakterystyczne - wartości, które promuje od czasu założenia:

1. nastawienie na rozwój (zawodowy i osobowy);

2. integralność osobową (odpowiedni standard etyczny, własny kodeks);

3. dostępność (brak sztucznych barier);

4. jakość (proces edukacji i certyfikacji oraz jakość pracy wykonywanej przez członków);

5. globalna perspektywa (np. nauczanie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej oraz Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej);

6. elastyczność (dostosowanie do lokalnych kultur i lokalnego prawa).

Księgowi w Polsce praktycznie od zawsze borykają się z ciągle zmieniającym się otoczeniem gospodarczym i zmiennymi przepisami. Generalnie wszędzie następują zmiany w coraz szybszym tempie. Zmienia się prawo, zmieniają się standardy. Ciągła edukacja od dawna jest stałym składnikiem życia księgowego, elementem zapewnienia jakości i warunkiem sine qua non pozostawania w branży i rozwoju zawodowego. ACCA wszędzie zachęca do uczenia się, szkoleń, podnoszenia kwalifikacji zawodowych.

Globalny wzorzec

Reputacja ACCA jest ugruntowana w świecie. Organizacja Narodów Zjednoczonych przyjęła kwalifikację ACCA jako globalny wzorzec międzynarodowego programu rachunkowości. Obecnie programy nauczania oparte na Międzynarodowych Standardach stają się kluczowe także w Unii Europejskiej. Ażeby zrealizować program konwergencji zasad rachunkowości ujętych w Dyrektywach UE i IFRS, potrzebne są zasoby przygotowanych specjalistów, a wprowadzenie Międzynarodowych Standardów Rewizji Finansowej oraz Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (dawne Międzynarodowe Standardy Rachunkowości) jest uważane przez specjalistów za jeden z czynników niezbędnych do pozyskania międzynarodowego kapitału inwestycyjnego, a także zapewnienia większej odpowiedzialności i kontroli społecznej biznesu.

Nasz kraj jest w przededniu wejścia do UE. Pytanie, czy jesteśmy już rzeczywiście gotowi czy tylko "silni i zwarci", jest, być może, w tej chwili najważniejszą kwestią dla naszego narodu. W moim odczuciu dostępność kwalifikacji ACCA w Polsce może być jednym z czynników podnoszącym gotowość rodzimego biznesu - zarówno dużego, jak i małego.