Ekscytujące informacje

W tej serii artykułów podejmiemy wysiłek udzielenia menedżerom-niefinansistom pomocy w lepszym porozumiewaniu się z pracownikami pionu finansów, wychodząc z założenia, że pracownicy finansów nie są w stanie porozumiewać się w żadnym innym języku niż język finansów.

W tej serii artykułów podejmiemy wysiłek udzielenia menedżerom-niefinansistom pomocy w lepszym porozumiewaniu się z pracownikami pionu finansów, wychodząc z założenia, że pracownicy finansów nie są w stanie porozumiewać się w żadnym innym języku niż język finansów.

Te ekscytujące rzeczy, którym będziemy się przyglądać, to nie sam bilans, rachunek zysków i strat i sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych, lecz informacje, które są w tych dokumentach ukryte, i sposób, w jaki możemy je wykorzystać w celu zrozumienia działalności firmy oraz monitorowania lub podnoszenia jej wyników.

Zobacz również:

  • GenAI jednym z priorytetów inwestycyjnych w firmach
  • Szef Intela określa zagrożenie ze strony Arm jako "nieistotne"
  • International Data Group powołuje Genevieve Juillard na stanowisko CEO

W trakcie naszej podróży odkryjemy niezwykłe rzeczy, z których nie zdają sobie sprawy nawet niektórzy księgowi! Zastanowimy się następnie, czym są Międzynarodowe Standardy Rachunkowości i w jaki sposób różnią się one od Polskich Zasad Rachunkowości. Nie zamierzamy jednak uczynić z nikogo księgowego ani dyrektora finansowego!

Informacje ogólne

Obecnie wiele firm zarządzanych jest przez grupę ludzi nazywaną "dyrektorami", lecz pozostaje własnością zupełnie odrębnej grupy nazywanej "akcjonariuszami/udziałowcami". W celu ochrony interesów akcjonariuszy/udziałowców dyrektorzy są prawnie zobowiązani do sporządzania rocznego sprawozdania finansowego i przedstawiania go akcjonariuszom/udziałowcom. Sprawozdanie finansowe obejmuje rachunek zysków i strat - ukazujący przychody, koszty i zyski lub straty w danym roku obrotowym; bilans - przedstawiający sytuację finansową firmy, tj. wartość jej aktywów i pasywów; oraz sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych - pokazujące skąd w ciągu roku pozyskano środki finansowe i na co zostały one wydane. Dokumentom tym towarzyszy informacja dodatkowa, zawierająca szczegółowe omówienie niektórych pozycji, które nie zostały wykazane w powyższych trzech dokumentach.

Jedynym powodem występowania w firmach problemu księgowości jest opisany powyżej wymóg corocznego składania sprawozdań na potrzeby akcjonariuszy/udziałowców. Gdyby dyrektorzy mieli przedstawiać wyniki po upływie okresu trwania projektu (firma jest projektem, który może trwać dowolnie długo), wówczas mogliby po prostu wyliczyć różnicę między środkami pieniężnymi otrzymanymi od akcjonariuszy/udziałowców na początku realizacji projektu oraz przychodami finansowymi z działalności prowadzonej w okresie trwania projektu, a otrzymana wielkość stanowiłaby zysk finansowy netto należny właścicielom firmy (pamiętajmy, że akcjonariusze/udziałowcy powierzają dyrektorom środki finansowe w celu zakupienia aktywów, które mają zostać wykorzystane do wytworzenia zysku dla akcjonariuszy/udziałowców). Byłoby to takie proste! Jednak nie, życie projektu podzielone jest na okresy obrachunkowe, zwykle dwunastomiesięczne, a wyniki za każdy z tych okresów muszą być przedstawione w formie sprawozdania.

Ten podział życia projektu na roczne okresy obrachunkowe jest źródłem problemów, których rozwiązania księgowi szukają od dziesięcioleci. Na przykład, jeśli dyrektorzy kupili maszynę, która będzie wykorzystywana przez firmę przez wiele lat, koszt tej maszyny nie może zostać wykazany jako koszt poniesiony wyłącznie w pierwszym roku działalności firmy. Jeśli maszyna będzie używana i przydatna dla firmy w kolejnych latach, należy znaleźć sposób rozłożenia tego kosztu na przyszłe okresy sprawozdawcze. Jest to potrzebne, dlatego że w przeciwnym wypadku zysk wykazany w pierwszym roku byłby znacznie niższy niż zysk wykazany w roku 2, 3 itd.

Za pomocą sprawozdania finansowego dyrektorzy mają przekazywać pewne informacje. Na przykład, jeśli w rachunku zysków i strat dyrektorzy wykazali obroty w kwocie 50 mln zł, czytelnicy sprawozdania finansowego zakładają, że chcieli oni przekazać następujące treści:

a) obroty te zostały wygenerowane we wskazanym roku

b) kwota ta została zrealizowana w postaci środków pieniężnych lub można oczekiwać, że zostanie zrealizowana w postaci środków pieniężnych w bardzo niedługim czasie

c) w ciągu roku nie miały miejsca żadne inne transakcje sprzedaży, które nie zostałyby ujęte w kwocie 50 mln zł

d) kwota ta nie obejmuje niczego poza sprzedażą itp.

A oto inny przykład: jeśli w bilansie dyrektorzy wykazali budynki (pozycja aktywów) o wartości 10 mln zł, wówczas przyjmuje się, że przekazują oni światu następujące informacje:

a) budynki te istnieją

b) są one kontrolowane przez firmę

c) można się spodziewać, że wygenerują one dla firmy przyszłe korzyści ekonomiczne o wartości co najmniej 10 mln zł

d) nie istnieją żadne inne budynki, które nie zostałyby ujęte w tej kwocie itp.

Informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego jest niezwykle ważna, aby dobrze zrozumieć wszystkie informacje znajdujące się w rachunku zysków i strat oraz bilansie. Ilustracją tego twierdzenia niech będzie następujący przykład, w którym informacje historyczne zawarte w sprawozdaniu finansowym mogą przedstawiać obraz daleki od prawdy.

Pouczający przykład

Przypuśćmy, że w sprawozdaniu finansowym wykazany został następujący zysk na działalności operacyjnej firmy:

Ekscytujące informacje

Jakiej kwoty można spodziewać się jako prawdopodobnego zysku w roku 2000 (pomijając wszystkie inne czynniki)? Prawdopodobnie każdy oczekiwałby, że zysk wzrośnie! W takim razie może należałoby zainwestować w akcje tej firmy.

Przyjrzyjmy się jednak tej samej firmie w sytuacji, gdy podane zostały pewne dodatkowe informacje.

Ekscytujące informacje

Teraz widzimy, że w 1998 r. podstawowa działalność firmy, która jest kontynuowana w 1999 r. i która, jak można się spodziewać, będzie kontynuowana w 2000 r., przyniosła zysk w kwocie 60 mln zł, a nie 45 mln zł. Działalność, którą w 1999 r. dyrektorzy zdecydowali się zaniechać, przyniosła w 1998 r. stratę w kwocie 15 mln zł. Jednak w 1999 r. kontynuowana działalność podstawowa przyniosła zysk w kwocie zaledwie 45 mln zł, tj. nastąpiło obniżenie rentowności o 25%. W 2000 r. ta podstawowa działalność będzie prawdopodobnie jeszcze mniej rentowna! Działalność nabyta w 1999 r. przyniosła wprawdzie zysk w kwocie 15 mln zł, lecz nie odzwierciedla to znaczenia operacji stanowiących rdzeń działalności firmy!

Zysk ogółem wykazuje wzrost wyłącznie dlatego, że dyrektorzy są w stanie znaleźć i nabyć rentowną działalność, zastępując nią inną rentowną działalność, którą właśnie sprzedali. Oparcie się wyłącznie na sprawozdaniu finansowym bez uwzględniania informacji dodatkowej mogłoby być bardzo mylące, gdyż sugeruje, że osiągnięty przez firmę zysk wzrósł z 45 mln zł do 60 mln zł. Z informacji dodatkowej wynika, że dyrektorzy wcale sobie zbyt dobrze nie radzą. W rzeczy samej istnieje ryzyko, że każdą rentowną działalność, którą nabywają, mogą przekształcić w działalność przynoszącą straty!

W kolejnym artykule rozpoczniemy naszą podróż od spojrzenia na jedną z części sprawozdania finansowego, tj. bilans. Dowiemy się, z czego się składa, jakie informacje zawiera, ale także - co równie ważne - jakich informacji NIE zawiera. A więc przygotuj się Czytelniku na stymulującą lekturę i na niespodzianki. I nie musisz biec do sklepu po książki poświęcone omówieniu bilansu. Nasze rozważania zaczniemy "od zera".

W celu komercyjnej reprodukcji treści Computerworld należy zakupić licencję. Skontaktuj się z naszym partnerem, YGS Group, pod adresem [email protected]

TOP 200